در بعد اخلاقى و عبادى كه مهمترين فلسفه حج را تشكيل مى دهد تربيت نفوس و تهذيب اخلاق و تقويت پايه هاى تقوا و اخلاص مطرح است.

تعبير معروفى كه در احاديث اسلامى آمده كه مى گويد: يخرج من ذنوبه كهيئته يوم ولدته امه، كسى كه حج خانه خدا را (از روى اخلاص و توجه و با حفظ آداب و اسرار آن) انجام دهد از گناه پاك مى شود همانند روزى كه از مادر متولد مى شود! دليل روشنى براى تاثير حج بر روح و جان انسان است كه او را از همه آلودگيها پاك مى كند و آثار گناهانى كه يك عمر در دل نشسته است، مى زدايد و اين بزرگترين فايده اى است كه نصيب زوار بيت الله الحرام مى شود.

اگر آنها به اسرار اعمال و مناسكى كه انجام مى دهند دقيقا توجه داشته باشند، هر گامى كه برمى دارند گامى به سوى خدا نزديكتر مى شوند و معبود و محبوب حقيقى را در همه جا حاضر مى بينند.

آرى حج يك تولد دوباره است! كسانى كه حج را با تمام وجودشان درك مى كنند آثار معنوى و روحانى آن را تا پايان عمر در دل خويش احساس مى كنند و شايد به همين دليل است كه حج، يك بار، در تمام عمر واجب شده است.

در بعد سياسى و اجتماعى، هر گاه اين مراسم آنگونه كه اسلام دستور داده و ابراهيم بت شكن، جهانيان را به آن فرا خوانده انجام گيرد، سبب عزت مسلمين و تحكيم پايه هاى دين و وحدت كلمه و مايه قدرت و شوكت در برابر دشمنان و برائت از مشركين جهان خواهد بود.

اين كنگره عظيم الهى كه هر سال در كنار خانه خدا تشكيل مى شود، بهترين فرصت را به مسلمانان براى بازسازى نيروهاى خويش و تقويت پيوند برادرى و خنثى كردن توطئه هاى دشمنان و باطل كردن نقشه هاى شيطانى آنها مى دهد.

مجموعه اى اين چنين فراگير و همگانى با انگيزه هاى بسيار والاى معنوى در دنيا بى نظير است.

افسوس كه مسلمانان هنوز قدرت عظيم حج را درنيافته اند وگرنه هر سال مى توانستند در زير سايه حج، بزرگترين خدمت را به اسلام و شديدترين ضربه را بر پايه كفر بزنند، به همين دليل در بعضى از روايات اسلامى آمده است: لا يزال الدين قائما ما قامت الكعبه، آيين اسلام برپاست تا كعبه برپاست.

گويا بعضى از دشمنان قسم خورده اسلام به خوبى قدرت عظيم حج را در مسائل سياسى دريافته اند كه شديدترين موضعگيرى را در برابر آن داشته اند.

گلادستون نخست وزير سياستمدار انگلستان در گفتار معروفى در مجلس عوام آن كشور گفت: مادام كه نام محمد در ماذنه ها (صبح و شام) به عظمت ياد مى شود و قرآن برنامه زندگى مسلمانان است و حج (هر سال با شكوه تمام) برگزار مى گردد، جهان مسيحيت در خطر بزرگى است و ما از اصلاح جهان (البته اصلاح از ديدگاه خودشان كه مساوى با استعمار است) عاجز خواهيم بود.

در بعضى از نقلها جمله هاى ديگرى نيز بر آن افزوده شده و آن اي ن است كه گلادستون در ذيل اين سخن افزود: بر شما سياستمداران مسيحى واجب است كه نام محمد را از اذان مسلمانان حذف كنيد و ياد او را از خاطره ها ببريد و قرآن را بسوزانيد و كعبه را ويران كنيد! اين جمله نيز معروف است كه يكى از رجال مسيحيت و غرب مى گويد: واى بر مسلمانان اگر معنى حج را نفهمند و واى بر ديگران اگر مسلمانان معنى حج را بفهمند.

بديهى است آنها قرآن را به صورت ظاهر هرگز نمى سوزانند و براى ويران كردن كعبه هرگز موفق نمى شوند ولى مى توانند در صورت غفلت مسلمين، احكام اسلام را از بين ببرند و حج را از محتوا خالى كنند.

در بعد سوم يعنى بعد فرهنگى همانگونه كه در اخبار اسلامى نيز آمده اين مراسم بزرگ سبب مى شود كه آثار رسول الله و ائمه معصومين- عليهم السلام- از آن اجتماع بزرگ به همه جاى دنيا پخش شود و حضور دانشمندان بزرگ اسلامى از تمام كشورها- اعم از علماى بزرگ دين و اساتيد فنون ديگر و گويندگان و نويسندگان كه همه ساله عده اى از آنان از تمام جهان اسلام در اين مراسم شركت مى كنند- فرصت خوبى براى مبادله افكار و اطلاعات و دانستنيها و احياى آثار رسول الله (ص) و ائمه دين- عليهم السلام- به آنها مى دهد.

در بعد چهارم يعنى فلسفه اقتصادى حج، در روايات اسلامى نيز اشاره شده است كه حج مى تواند قدرت اقتصادى مسلمين را بيشتر كند و از تنگناهاى مالى برهاند.

ممكن است افرادى تصور كنند كه حج را با مسائل اقتصادى چه كار، ولى هنگامى كه به اين نكته دقت كنيم كه خطرناكترين مشكل مسلمانان امروز وابستگى اقتصادى آنها به بيگانگان است چه مانعى دارد كه در كنار مراسم حج، كنگره ها و سمينارهاى بزرگى از اقتصاددانان جهان اسلام تشكيل شود و به عنوان يك عبادت الهى و نجات مسلمين از چنگال فقر و وابستگى به بيگانگان، دباره مشكلات اقتصادى جهان اسلام بينديشند و طرحهاى سازنده اى تهيه كنند؟ مساله، جنبه شخصى ندارد كه سر از دنياپرستى بيرون آورد، بلكه هدف تقويت كل جهان اسلام و نجات از فقر و خدمت به عظمت مسلمين است.

از آنچه در بالا آمد عمق كلام مولا على (ع) در اين بخش از خطبه- كه حجاج خانه خدا را به فرشتگان طواف كننده عرش الهى تشبيه مى كند و اين مراسم را سبب گردآورى انواع سودها در اين تجارتخانه بزرگ الهى مى شمرد- روشن مى شود و شايد به همين دليل است كه در اين بخش از خطبه، تنها انگشت روى حج بيت الله الحرام گذارده شده است، چرا كه عبادتى است اجتماعى و همگانى كه دنيا و آخرت و اخلاق و معنويت و عظمت و شوكت و قدرت در آن جمع است.

البته بحث پيرامون حج بسيار گسترده تر از آن است كه در بالا آمده ولى از آنجا كه مولا اميرمومنان (ع) در خطبه هاى ديگرى از نهج البلاغه نيز به مساله حج و بيان نكات ديگرى از آن پرداخته، شرح بيشتر را به آن خطبه ها موكول مى كنيم تا حق همه اين كلمات بزرگ تا آنجا كه ميسر است، ادا شود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: