نماز که برترین شعار همه انبیا در ادیان الهی است، در مکتب ارزشمند و انسان ساز اسلام سمبل عبادات و به عنوان دیانت و ملیت اسلامی معرفی شده تا آن جایی که پیغمبر عظیم الشأن اسلام در میان سایر عبادات با جمله «قرة عینی فی الصلاة» آن را نور چشم خود و در استحکام دین با لفظ« الصلوة عمودالدین »به منزله ستون خیمه معرفی فرموده است. با این فرمایش« ان قبلت قبل ما سواها »قبولی بقیه اعمال را در گرو پذیرش نماز دانسته، در بسیاری از احادیث نماز به عنوان پیمان خدایی است. 
نماز همانند قطب نمایی است که کشتی وجود انسان را در میان طوفان دریای متلاطم گناهان و مادیت به ساحل نجات رهبری می کند. نماز حرکت خاص معنوی است. نه تنها در مقوله کیف و. . . بلکه در جوهر هستی نمازگزار و عمق وجود او تأثیر بسزایی دارد و در ساختار وجود معنوی نقش مهمی را ایفا می کند، زیرا صحت آن بستگی تام به نیت دارد و نیت هم برخاسته روح از خلق به خداست و اوج راز نماز کمال انقطاع و فنا فی الله و وصول به معبود یکتاست. 
برخی از بزرگان فرموده اند: با توجه به اینکه نماز مشعر به وصل و رابطه مستقیم با معبود است، هر مرتبه ای از آن اثر مناسب آن مرحله را دارد. 
نماز ره آورد وحی خداوندی است و راز آن در خرق همه حجاب های بین عابد و معبود نهفته است. اساس آن بر تسبیح و تنزیه حق. شروعش به نام او و پایانش هم به یاد اوست. نماز براق عروج و رفرف وصول است و نقشه کمال تجلیات جمال کبریایی که نمازگزار را از حضیض ذلت به اوج عزت می رساند. نمازگزار واقعی در برابر تیرهای بلا که همانند باران از هر طرف به سویش باریدن گرفته، در بحرانی ترین موقعیت با معبودش راز و نیاز دارد و این دقایق را بهترین لحظات عمرش می شمارد. نماز تأثیری در روح انسان های وارسته ایجاد می کند که چیز دیگری نمی تواند جایگزین آن باشد، بنابر ا ین در مکتب اسلام ترک آن از گناهان کبیره شناخته شده و به هیچ وجهی در هیچ حالتی ترکش جایز نیست. 
در اینکه نماز با نام و یاد خدا آغاز و نام او پایان می پذیرد، می توان گفت اسرار زیادی نهفته است و ارزش های معنوی فراوانی وجود دارد، از جمله این که یاد خدا مرتکبین گناه را هشدار داده و آن­ها را از زشتی های باز می­دارد. بخش مهمی از ناهنجاری های اجتماعی را نیز از بین می برد. شروعش با تکبیر یعنی بزرگ شمردن معبود است و ستایش او و استعانت از خداوند برای هدایت به راه راست. اعتراف به بندگی به زبان نمازگزار بیانگر نکته مهمی است که روح نمازگزار به مبدأ عالی معطوف و در افکار و جسم جانش تأثیر به سزایی دارد. 
یکی از مهم ترین اصلی که در نماز جلب توجه می کند، طهارت ظاهری و باطنی نمازگزار است، به طوری که از نظر فقهی باید لباس، بدن، مکان و محیط نمازگزار پاک باشد. تداوم پاکیزگی در وجود نمازگزار ملکه ای ایجاد می کند و رفته رفته صفاتی را پدید می آورد که به اصطلاح امروزی برای صاحبش پلیس درونی محسوب و از پلیدی ها دور نگه داشته می شود حتی از پلیدی های اجتماعی نیز مصون می­ماند. دیگران را نیز ارشاد می کند. تجربه ثابت کرده است نماز و نیایش در افکار و رفتار دانشمندان که توجه خاص دارند، بیش تر از دیگران اثر بخش است. به نمونه های چند از گفتار دانشمندان توجه می کنیم:
دکتر هانری لینک روانشناس معروف می گوید: در تجربه تحقیقاتی طولانی خود در اجرای آزمایش روانی روی افراد به موضوع پی بردم
کسانی که با دین و نیایش سروکار دارند و به عبادت می پردازند، چنان شخصیت قوی و نیرومند پیدا می­کنند که هیچ گاه یک فرد بی دین نمی تواند آن را به دست آورد. 
دکتر توماس هامیلوپ می­گوید: به عنوان یک پزشک می­گویم بهترین وسیله ایجاد آرامش در روان و اعصاب انسان که تاکنون شناخته­ام، نماز است. 
پروفسور والتر کوفمان استاد دانشگاه بریستول انگلستان می گوید: هنگام ستایش و نیایش به درگاه خداوندی در وجود آدمی چنان صمیمت اخلاقی به وجود می آید که در تمام حالات معمولی در طول زندگی امکانپذیر نیست. 
مهاتما گاندی رهبر بزرگ هند و نجات دهنده آن سرزمین از استعمار انگلیس می گوید: دعا و نماز زندگی مرا نجات داد، اگر در زندگی توانستم بر نومیدی ها چیره شوم و پیروزی به دست آورم، به خاطر دعا و نماز بود. به همان اندازه که برای بدن غذا ضرورت دارد، دعا و نماز هم برای روح انسانی بلکه بیشتر از آن لازم است. 
لقمان حکیم در حکمت های خود به فرزندش توصیه به نماز را در رأس همه حکمت هایش قرار می دهد. 
هراس لیف دانشمند اروپایی می­گوید: بسیاری از معابد و کلیساها را دیده­ام که در آن جاها مساوات وجود ندارد. طبیعتاً معتقد بودم همین روش در مساجد مسلمانان نیز حکمفرما خواهد بود، اما هنگامی که در روز عید فطر در مسجدی در لندن ملاحظه کردم که عالی ترین نوع مساوات در میان مسلمانان وجود دارد، زیرا در عالی ترین نیایش مسلمانان شخصیت های عالی و دانی بدون تشریفات در کنار هم در صفوف منظم مشغول عبادتند. هیچ کس از ایستادن در کنار هم برای نماز ناراحت نیست بلکه همه در پیشگاه خداوند برای عبادت باهم برابرند. هنگامی که امام جماعت مسجد مسلمانان به من گفت: به عقیده مسلمانان همه انبیا بر حق هستند و کتاب هایشان از جانب خداوند است، گمان کردم بد شنیدم، زیرا این نخستین بار بود که از یک رهبر دینی چنین سخن می­شنیدم ولی از آن به بعد جای شکی برایم باقی نماند که دین اسلام صلاحیت رهبری جهانیان را دارد. 
دکتر کارل در اسرار و فواید نماز می­گوید: نماز به آدمی نیرویی برای تحمل غم­ها، مصائب، گرفتاری­ها می­بخشد. انسان را امیدوار می سازد و قدرت ایستادگی و مقاومت در برابر حوادث بزرگ به او می دهد. (1)
ده ها بلکه صدها از این اظهارنظرهای دانشمندان در لابلای کتب مختلف دیده می شود که همه آنها دلیل بر عظمت و بزرگی نماز و نمازگزار است. 
در این زمان که عشق های ناپاک و دنیوی و مجازی در قالب های مختلف در لباس نوگوایی و تجدد نمود یافته است تا ریشه معرفت و مجاهدت، طهارت آسمانی را بخشکاند، قهراً باعث انحراف افراد بخصوص جوانان خواهد بود. بنابراین جوان پرجوش و خروش و آکنده از استعداد را نمی توان جز از طریق کشش مغناطیسی عظیم عشق پاک به صراط حقیقت فراخواند، عشقی که آسمانی، ملکوتی و قلبی باشد، نه زمینی، نفسی و شهوانی. عشقی که ره آورد آن برخاسته از باطن و حقیقت دلنواز دین باشد و با شعاع کمال مطلق و تجلی ذات حق که دل جوانان را روشن سازد تا انسانی کامل پرورش یافته و در جوامع بشری منشأ اثر باشد. علی علیه السلام می فرماید: ادبوا و لادکم لغیرزمانکم ؛فرزندانتان را برای زمانی غیر از زمان خودتان تربیت کنید. 
بنابراین باید در تربیت فرزند نهایت کوشش را انجام داد. 
بنا به عقیده اکثر دانشمندان در آموزش و گرایش نسل جوان سه عنصر اصلی را می توان محور قرار داد:
1) محیط خانوادگی
2) محیط مدرسه و دانشگاه
3) رسانه های گروهی
میان آن ها رفتار و کردار استادان نقش عمدهای ایفا می کند. استاد می تواند با ایجاد احساسات خوشایند در انجام فرایض مذهبی و بازگو کردن فلسفه اصلی وجود نیایش و مذهب فضایی را برای بازسازی معنوی طبقه دانشجو باز کند. آنها را در نگرش به ارزش های معنوی راهنمایی کند تا کنکاش بیشتری داشته باشند. آنها را به درک مطالب اصلی و فلسفه عبادت و ستایش وادار نماید زیرا نمازی که بر اساس طهارت قلب و مبتنی بر معرفت روحانی باشد، نجاتگر نسل امروز است. 
آری نماز حقیقی و سجده واقعی معراج روح به عوالم غیب و شهود است. نماز راستین همانند نخ تسبیح است که در تمام دانه های آن جاری است، یعنی نماز در مسائل گوناگون فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، مادی، معنوی و. . . گره خورده است. سجده الهام آور عجایب آسمان عشق قلبی و جاذبه روحانی است. سجده سوزش است و سازش، سجده کوشش است و بینش، تجلیگاه جمال حق، با توجه به نیاز بشر امروزی بالاخص جوان به معنویت و عرفان و درک حقایق جایگاه نماز و سجده در نیل به این هدف نقش تمرکز و حضور قلب و تحقیق کمالات والای انسانی غیرقابل انکار می باشد. 
سیر تکاملی دین از زمان حضرت آدم با دستور خداوندی خطاب به ملائکه «فقعوا له ساجدین »شروع و با آیه « الیوم اکملت لکم دینکم »به اوج خود رسید. گرچه تقابل و تضاد حق و باطل در هر جامعه در هر برهه ای از زمان به شکلی نمود پیدا می کند اما با وجود تمام این موانع می توان ادعا کرد اگر نمازگزار به فلسفه وجودی نماز واقف باشد، در همه اعصار پیروز خواهد شد. 
خواندن نماز با اقامه فرق دارد. خواندن یعنی قرائت ظاهری و بیان الفاظ و اذکار نماز با حفظ آداب شرعی آن، ولی اقامه نماز که در آیات قرآنی با بیان« اقیموالصلاة. . . و یقیمون الصلاة و یؤتون الزکاة. . . »تعبیر آورده شده، حاکی از این است که در ادای الفاظ و اذکار نماز مضافاً بر شرایط صحت آن، برپایی آن باید بر مبنای بصیرت و شناخت عصاره و حقیقت نماز باشد. چنین نماز است که پاسخگوی کامل به عالی ترین نیاز انسان های با شعور است و مؤثرترین نقش را در تربیت روحی انسان ها ایفا می کند. 
در کتاب نمازشناسی حسن راشدی برای نماز 72 توصیف کوتاه و پرمغز ذکر شده است. برای نمونه چند مورد را ذیلاً یادآوری می کنم. 
1- نماز برقراری ارتباط با الله است. 
2- نماز سکوی اعتلا و عروج انسان است. 
3- نماز پیام مکتب و ستون دین است. 
4- نماز کلاس درس و کتاب هستی است. 
5- نماز بانگ برپایی تعظیم ارزش ها و تکریم انسان ها است. 
6- نماز ایجادکننده اخوت اسلامی است. 
7- نماز تجدید پیمان با خداوند است. . . 
در کتاب سجده رمز خلاقیت عشق است، برای معالجه مرض اضطراب و پریشانی روح آمده است: 
در روانشناسی بحثی به نام (کامونیتی سایکولوژی) یعنی روانشناسی در خدمت اجتماع مطرح است. در این قسمت از روانشناسی می گویند به دلیل روزافزون شدن بیماران روانی می توانیم باتربیت افراد متخصص در زمینه تربیت و درمان بیماران روانی، از این مرض جلوگیری کنیم. به خاطر ازدیاد این گونه امراض نگران کننده قرن حاضر را برخی از افراد قرن اضطراب نامیده است. 
عده ای معتقدند که با توجه به اسرار نماز و سجده می­توان طرز استفاده صحیح از ذکر نام خدا را در جامعه گسترش داد تا به موجب« الا بذکرالله تطمئن القلوب »جلوی بیماری های روانی گرفته شود. اینکه این بیماری در بین نمازگزاران نیز کم و بیش روبه تزاید است، روان شناسان متخصص اسلامی اظهار نظر کرده اند که ذکرالله به طرز صحیح شناخته و استفاده نشده است همانند داروی دکتر حاذقی که برای مریض تجویز می شود. اگر به طرز صحیحی مورد استفاده قرار گیرد، ثمربخش و گرنه زیان آور خواهد بود. نماز از بزرگ ترین ابزار مبارزه با تهاجم فرهنگی خصم درون و دشمن برون است و نوک تیز این سلاح در سجده است. 
کلمه سجده و مشتقات آن در قرآن مجید 92 مرتبه ذکر شده است. نام محمد که اسم شریف پیغمبر بزرگوار اسلام است، طبق حروف ابجدی هم عدد 92 می باشد که هماهنگی کامل دارد. 
پی نوشت :
1. نماز از دیدگاه قرآن؛ موسوی راد؛ ص 19.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: