در انتخاباتی که از آن به عنوان غیبت چهره‌های شاخص اصولگرا و اصلاح طلب تعبیر می‌شود ۶ چهره نام آشنا از نهاد مجمع تشخیص حضور یافته‌اند. چهره‌هایی که هر کدام به دلیل برخورداری از سوابق و مسئولیت‌های کلیدی اکنون مدعی نشستن بر کرسی‌های هیات رئیسه مجلس یازدهم هستند.

غلامرضا مصباحی مقدم، مجید انصاری، حسین مظفر، محمد باقر قالیباف، مصطفی میرسلیم و علی احمدی(جانشین دبیر مجمع تشخیص) به عنوان ۶ مجمعی در کنار خیل نیروهای جوان و اغلب ناشناخته اصولگرا و اصلاح‌طلب برای کارزار انتخابات اسفند ۹۸ آماده می شوند.

رقبای قَدر قالیباف چه کسانی هستند؟

در میان این ۶ نفر، قالیباف و میرسلیم فاقد سابقه پارلمانی‌اند و این شاید یکی از نقاط عطف در رقابت درونی چهره‌های اصولگرا باشد، زیرا ممکن است هر کدام از ۴ حریف مجمعی قالیباف به واسطه اشراف و شناخت از زیر و بم مدیریت پارلمانی خود را کاندیدای ریاست مجلس آینده بدانند.

از میان 5 نامزد اصولگرای مجمعی، میرسلیم و مصباحی مقدم جریان سنتی‌ها (موتلفه و جامعه روحانیت) را نمایندگی می‌کنند. حسین مظفر و قالیباف زوج انتخاباتی سال ۹۲ تحت حمایت تشکل ایثارگران قرار دارند و علی احمدی در شمار اصولگرایان میانه‌رو تعریف می‌شود.

در حالی که مصباحی مقدم و مجید انصاری خاستگاه حوزوی دارند، قالیباف همچنان با چهره نظامی و امنیتی تعریف می‌شود و علی احمدی با صبغه دانشگاهی شناخته می‌شود.از سوی دیگر مصباحی مقدم به عنوان کارشناس اقتصادی نزد اصولگرایان شهرت دارد، مظفر و قالیباف به عنوان چهره‌های اجرایی مطرح هستند و احمدی در موقعیت تحلیلگر حوزه حقوقی – سیاسی در رسانه‌ها ظاهر شده است.

با این توصیف به کارنامه و عملکرد آنها در دهه های گذشته نگاه افکنده‌ایم:

روحانیِ نام آشنا، نماینده جامعه روحانیت در انتخابات

۱- غلامرضا مصباحی مقدم، روحانی ۶۸ ساله تبار خراسانی دارد. او از جمله چهره‌های اصولگرا است که اغلب در نقش سخنگوی جامعه روحانیت ظاهر شده است. در انتخابات این دوره می‌توان مصباحی‌مقدم را نماینده اصلی جامعه روحانیت و شاخه «اصولگرایان سنتی» به حساب آورد. مصباحی مقدم در عین حال به عنوان کارشناس اقتصادی این جریان مطرح بوده است و با تجربه حضور در دوره مجلس هشتم و نهم، امیدوار است که در یکی از کرسی‌های هیات رئیسه بنشیند. شاید از همین روست که او در پاسخ خبرنگاران ادعای مربوط به ریاست قالیباف بر مجلس آینده را مورد تردید قرار داد. او دانش آموخته فقه و اقتصاد است و در سابقه خود ریاست مرکز تحقیقات اسلامی سپاه و گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم و معاونت دانشگاه امام صادق را داراست.

مصباحی مقدم در بحث‌های اقتصادی به ویژه مقوله توسعه چند بار با نقد و چالش‌های برخی از استادان اقتصادی روبرو شده است. او در دیدگاه اقتصادی خود سیاست‌های اقتصادی سه دهه گذشته را زیر سوال می‌برد و مدعی است که الگوهای اقتصادی پیاده شده در این سالها وارداتی بوده است و باید مدل توسعه اقتصادی بومی پیاده شود، اما مصباحی مقدم نیز مانند دیگر مدعیان این دیدگاه در توضیح و تبیین این تئوری بازمی‌ماند. مهمترین اتفاق در مجادله با این چهره اقتصادی اصولگرا در سلسله مناظره‌های محسن رنانی اقتصاددان سرشناس رقم خورد که در آن رنانی مدعیات این اصولگرا در تخطئه نظریه‌های توسعه را به چالش کشید و از این که سخنگوی جامعه روحانیت از اندیشه توسعه بدون مدرنیته می‌گوید و خواهان کنار گذاشتن همه دستاوردهای علم اقتصاد مدرن است اظهار شگفتی کرد.

اصولگرایی که هم با قالیباف رفیق است هم در دولت خاتمی و احمدی نژاد  کار کرد

۲- حسین مظفر ۶۷ ساله، ملایری است. خود را از خانواده آموزش و پرورش می‌داند. اول به دلیل تصدی وزارت آموزش و پرورش دولت اصلاحات و دوم آنکه بازنشسته دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی است. مظفر سابقه حضور در دو دوره هفتم و نهم مجلس را دارد.

او با طیف‌های مختلف اصولگرایان همنشین و همکار بوده است. کما این که او در مقطعی عهده‌دار ریاست ستاد انتخاباتی قالیباف (سال ۹۲) شد و این ارتباط و همکاری تا آنجا پیش رفت که قالیباف در ایام شهرداری خویش فرزند مظفر را به ریاست سازمان تاکسی‌رانی نشاند. در دوره احمدی‌نژاد نماینده او در شورای نظارت سازمان صدا و سیما شد و در مجلس نهم عهده‌دار معاونت علی لاریجانی در امور نظارت شد. سپس در ماجرای تشکیل ائتلاف سه گانه اصولگرایان برای انتخاب نامزد برای ریاست جمهوری (ولایتی، حداد عادل و قالیباف) به عنوان سخنگوی این ائتلاف انتخاب شد.

مظفر در ترکیب بندی جریان اصولگرا بیشترین پیوند را با قالیباف دارد، علاوه بر فرزند او (میثم مظفر) که در چند پست دوره شهرداری قالیباف حضور یافت، برادرش محمود مظفر به عنوان رئیس سازمان جوانان هلال احمر (نهاد تحت نفوذ شهرداری) فعالیت کرد. مظفر نیز از جمله اصولگرایانی است که در در انتخابات مجلس دهم نتوانست رای اعتماد مردم را جلب کند. مظفر در روزهای اخیر به واسطه اظهاراتش علیه پیوستن به FATF در رسانه ها خبرساز شد.

روحانیِ اصلاح طلب و برخاسته از حلقه کرمانی های سیاست

۳- مجید انصاری ۶۹ ساله به حلقه کرمانی‌ها تعلق دارد. او در صحنه سیاسی با شناسنامه مجمع روحانیون شناخته می‌شود و خاستگاهش به شاخه سنتی جریان چپ می‌رسد. او یکی از سه برادر انصاری (حمید، محمد علی و مجید) است که به عنوان حلقه نزدیکان جماران و گردانندگان دفتر امام شناخته می‌شوند. مجید انصاری سابقه پارلمانی قابل اعتنا دارد. ضمن آنکه در چند دوره مجلس خبرگان حضور داشته است.

او در دوران فعالیت پارلمانی خود چند دوره ریاست کمیسیون بودجه را برعهده داشته است. ضمن آنکه در مقطعی لباس دولتمردان را به تن کرد و در دولت خاتمی و روحانی عهده‌دار سمت معاونت پارلمانی و حقوقی شد.

از بحث‌های چالش انگیز درباره انصاری دوران ریاست او در سازمان زندان‌های جمهوری اسلامی از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۶ است تا جایی که حسین شریعتمداری مدیر کیهان چند بار مدعی شده است که تحت ریاست او به ارشاد و هدایت زندانیان مبادرت کرده است.

اتفاق خبرساز دیگر در دوران فعالیت انصاری رودرویی او با شورای نگهبان بود. در جریان انتخابات دور چهارم مجلس خبرگان، شورای نگهبان بر شرکت انصاری در آزمون کتبی انتخابات پافشاری کرد لکن بعد از امتناع او تصمیم به ردصلاحیتش گرفت.

روابط مجید انصاری با شاخه‌های درونی جریان اصلاح طلب دچار افت و خیز بسیار بوده است، اختلاف اصلی او با این جریان در ماجرای انتخاب رهبری بعد از امام و نیز تحصن اعتراضی نمایندگان مجلس ششم بروز و ظهور کرد، تا جایی که از سوی طیف مشارکتی‌ها به محافظه کاری متهم شد.

سردارِ اصولگرا اعلام جنگ کرد و کاندیدای نمایندگی مجلس شد

۴- محمدباقر قالیباف ۵۸ ساله یکی از حلقه خراسانی‌ها در صحنه سیاست است. سردار شناخته شده سپاه که بعد از جنگ و خروج از این نهاد کسوت سیاست به تن کرد. او بعد از ترک سپاه عهده‌دار دو سمت مهم و پرماجرای فرماندهی نیروی انتظامی و شهرداری تهران شد.

قالیباف قبل از رفتن به خیابان بهشت و اتاق ریاست شهرداری، به واسطه سابقه خویش به عنوان رئیس قرارگاه خاتم‌ خود را یک مدیر اجرایی و صاحب‌نظر در اقتصاد معرفی کرده است.در دسته بندی حزبی اصولگرایان، قالیباف بیشترین پیوند را با تشکل موسوم به ایثارگران برقرار کرد، با آنکه امروز قالیباف حزب نه چندان معروفی بنام پیشرفت و عدالت راه اندازی کرده است، اما همچنان تحت حمایت همان تشکل قرار دارد.

دوران مسئولیت او در پست مهم فرماندهی نیروی انتظامی و ریاست شهرداری پر از چالش بوده است. در دوران فرماندهی ناجا طرح‌های او مثل امنیت اخلاقی، احضار روزنامه نگاران به اداره اماکن و برخورد با دانشجویان کوی دانشگاه (به روایت روحانی و پیشنهاد برخورد گازانبری) خبرساز بود. همین‌طور نقش او در نوشتن نامه جنجالی تهدید خاتمی که قالیباف به تازگی نسبت به آن اذعان کرد.

اما اغلب تهرانی‌ها قالیباف را با دوران مدیریت ۱۲ ساله او بر شهرداری به خاطر سپرده‌اند. دورانی که سیاست‌ها و تصمیم‌های او نقش غیرقابل انکار در سرنوشت پایتخت از شرایط زیستی، حمل و نقل تا توسعه بی‌قواره برجای گذاشته است. قالیباف در آخرین سال‌های دوران شهرداری خود با گشوده شدن چند پرونده سنگین در مراجع مختلف به ویژه شورای شهر روبرو شد، از جمله پرونده قراردادهای چند صد میلیاردی با برخی سازمان‌ها و بنیادها، جواز پروژه‌های جنجالی از جمله مال‌های تهران، ماجرای دامنه‌دار واگذاری املاک نجومی و در نهایت فرار و زندانی شدن قائم مقامش، عیسی شریفی به اتهام اختلاس و فساد مالی.

قالیباف در عرصه انتخابات و جذب افکار عمومی به عنوان چهره‌ای بداقبال شناخته شده است. سه دوره حضور ناکام در انتخابات ریاست جمهوری (۸۴، ۹۲ و ۹۶) بسیاری از ناظران را به این باور رساند که او بازی رقابت در عرصه عمومی و جلب افکار عمومی را فرانگرفته است. با وجود این خاطره‌های تلخ او اکنون بر آن شده تا یکبار دیگر بخت سیاسی خود را در میدان یک محدودتر، یعنی رقابت انتخاباتی پایتخت برای ورود به مجلس بیازماید.

قالیباف در این مرحله و در غیبت چهره‌های سرشناس اصولگرایان با ادعای «سرلیستی» به صحنه آمده است، اما در روز ثبت نام او «شروع بد» داشت. بیانیه انتخاباتی او نوعی اعلام جنگ علیه دولت بود ادبیاتی که در روزهای التهاب آلود جامعه مطلوب مدیریت کلان نظام نیست تا جایی که این بیانیه و نقطه عزیمت با نقد و نگرانی‌های جدی اصولگرایان روبرو شد. برخی او را متهم به تکروی و تکرار اشتباهات گذشته کردند. او البته در اولین قدم انتخاباتی خود، در روز ثبت‌نام از حضور میان خبرنگاران و پاسخ به سوالات آنان سرباز زد و پس از ثبت‌نام بدون نوبت، وزارت کشور را ترک کرد. 

پای کهنه کار موتلفه ای به پارلمان باز می شود؟

۵- مصطفی آقامیرسلیم ۷۲ ساله در شاخه راست سنتی اصولگرایان قرار می‌گیرد. او در سه دهه گذشته در پست‌های اجرایی ظاهر شده است. او از اعضای حزب جمهوری اسلامی بود که ابتدا از سوی بنی‌صدر برای پست نخست‌وزیری به مجلس معرفی شد، اما مجلس اول شورای اسلامی با نخست‌وزیری او موافقت نکرد. نام میرسلیم در دهه ۶۰ به عنوان مشاور اجرایی رئیس جمهور در رسانه‌ها مطرح می شد. بین سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۱ معاونت سیاسی اجتماعی وزیر کشور را بر عهده گرفت و برای اولین بار در دولت دوم هاشمی رفسنجانی، لباس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پوشید.

بعد از مدت طولانی دوری از پست های مدیریتی او سال ۱۳۹۵ رسماً به‌عنوان نامزد نهایی حزب موتلفه اسلامی برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد، اما نتیجه حضور او در این عرصه برای اصولگرایان سنتی ناباورانه بود و تنها توانست ۴۷۸٬۲۶۷ رأی معادل یک درصد آراء را کسب کند. همزمان روابط او با ستاد مرکزی موتلفه نیز به اختلاف آمیخت، زیرا اغلب اعضای این حزب کهنه کار پشت سر ابراهیم رئیسی قرار گرفتند و حمایت خود را از عضو شورای مرکزی خویش دریغ کردند، این اتفاق باعث شد که در انتخابات پیش روی مجلس نیز موقعیت حزب موتلفه چندان در وزن کشی اصولگرایان مورد توجه قرار نگیرد و برای کاندیدای این حزب نیز حساب ویژه‌ای در مجلس آینده گشوده نشود.

مرد پشت پرده در مجمع تشخیص مصلحت نظام

۶- علی احمدی ۵۴ ساله به خطه فارس تعلق دارد. او که جانشین دبیر مجمع تشخیص، در ترکیب نیروهای اصولگرا به عنوان عضوی از نسل جبهه و جنگ شناخته می‌شود. در بین ۶ کاندیدای مجمعی برای مجلس جوانتر از دیگران است. او در عین سابقه پارلمانی عمدتاً به عنوان یک چهره دانشگاهی شناخته می‌شود و از نسل فارغ التحصیلان دهه ۷۰ دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه تهران و مدرس این رشته در برخی از دانشگاه‌های کشور است و انتساب او به روش و مشی سیاسی محسن رضایی زبانزد است.

در سوابق علمی او ۵ اثر در حوزه حقوق و علوم سیاسی ثبت شده است، از جمله در زمینه موضوعات؛ توسعه سیاسی و امنیت ملی، جایگاه مجمع تشخیص در نظام حقوقی ایران و بررسی حقوقی مقوله انتخابات در ایران.

در کارنامه پارلمانی این چهره اصولگرا نمایندگی مردم ممسنی در مجلس هفتم به چشم می خورد. او در دوران مجلس هفتم به دلیل نقش‌هایش در ریاست هیات تحقیق و تفحص از دیوان داوری بین ایران و آمریکا (لاهه) در رسانه ها مطرح بود. در همین دوره مجلس، در دو پرونده کمیسیون تحقیق مجلس هفتم به عنوان سخنگوی این کمیسیون و نیز نایب رئیس کمیسیون مشترک ترک سل ظاهر شد.

اولین فعالیت تشکیلاتی علی احمدی در جریان اصولگرا در اوایل دهه ۸۰ شروع شد، زمانی که به عنوان عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران مطرح گردید. اصحاب رسانه، احمدی را در سال‌های اخیر به واسطه نقش او در تدوین و تبیین سیاست‌های کلان نظام می‌شناسند تا جایی که در یکی از میزگردهای صدا و سیما از او به عنوان مسئول اتاق فکر سیاست‌های کلان و قانونگذاری یاد شد.

آنگونه که خبرنگاران در توصیف عملکرد او در مجمع تشخیص نوشته‌اند؛ احمدی در این نهاد عهده‌دار برخی از موقعیت‌های کلیدی است از جمله؛ ریاست کمیسیون مشترک دفتر مقام معظم رهبری و دبیرخانه مجمع، جانشین دبیر مجمع تشخیص و ریاست کمیته سیاست داخلی و شورای عالی پژوهشی مجمع تشخیص.