«وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُيُوبِهِنَّ» خمر جمع خمار و به معنای مقنعه و روسری بزرگاست. جیوب نیز جمع جیب و بهمعنای گریبان و یقهپیراهن است.
گفتهاند: زنان در عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله پیراهنی را میپوشیدند که گریبان آن باز بود و مقداری از سینهشان آشکار میشد. همچنین آنان دو طرف روسری را از بالای گوش به پشت سر میانداختند، در نتیجه گوش، گوشواره، گردن و مقداری از سینه آنان نمایان بود. از همین رو، آیه به بانوان دستور میدهد که روسریهای خود را بر چاک پیراهن بیندازید، تا گوش، گوشواره، گردن و سینه آنان را بپوشاند.
طبرسی در تفسیر آیه مینویسد:
«خمر» جمع خمار به معنای مقنعه و روسری است که بر گریبان و اطراف گردن میافتد. در آیه به زنان دستور رسیده که مقنعه خود را بر سینه بیندازند تا گردنشان پوشیده شود، زیرا قبلًا مقنعه را بر پشتسر میانداختند، در نتیجه سینه آنان پیدا بود.[4]
در ذیل همین آیه میفرماید: «وَلايَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ ما يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ» برای رعایت کامل عفاف و جلوگیری ازمفاسد اجتماعی به بانوان توصیه شده که موقع راه رفتن، پای خود را محکم به زمین نزنند، مبادا صدای زیورهای آنان به گوش مردان بیگانه برسد و موجب تحریک جنسی آنان شود و مشکلاتی به وجود آید که طبق مصالح عموم مردم، به ویژه جوانان و مردان مجرّد، نیست.
از این آیه، چند مطلب مهم اخلاقی و اسلامی استفاده میشود:
1. زنان و مردان بیگانه باید از چشمچرانی و لذتجویی بصری بپرهیزند و برای لذتجویی به یکدیگر ننگرند؛
2. زنان نباید زیورهای مخفی خود را برای مردان بیگانه آشکار سازند؛
3. بانوان وظیفه دارند روسری و مقنعه خود را به گونهای بر سر بیفکنند که گوش، گوشواره، اطراف گردن و سینه آنان را به طور کامل بپوشاند؛
4. به زنان توصیه شده که برای رعایت هر چه بیشتر عفت عمومی و جلوگیری از مفاسد اخلاقی، حتی پاهای خود را محکم بر زمین نزنند، مباداصدای پای آنان موجب انحراف مردان شود؛
5. بر زنان واجب نیست زیورها و زینتهای آشکار خود را بپوشانند.
آیه دوم
خداوند متعال در قرآن میفرماید:
«اى پيامبر! به زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو كه جلباب را به خود نزديك كنند [فروپوشند] اين بهتر است تا شناخته شوند و مورد آزار واقع نگردند و خدا، بخشنده و مهربان است».[5]
قاموس، «جلباب» را به معنای پیراهن و لباس گشاد بانوان یا لباسی که روی سایر لباسها میپوشند و همه را فرامیگیرد و به معنای مقنعه آورده است.
راغب در مفردات نیز جلباب را به پیراهن و مقنعه معنا کرده است.
در المنجد نیز جلباب به معنای پیراهن یا لباس گشاد آمده است.
بنابراین، در تفسیر آیه میتوان چنین گفت: به زنان بگو: جلباب و لباس روپوش خود را از پارچههای ارزان قیمت تهیه کنند، یا آن را به گونهای رها سازند که همه بدن، از جمله سینه و اطراف گردن آنان را کاملًا بپوشاند و از چشم نامحرمان محفوظ بدارد. اگر چنین کنند به پاکدامنی شناخته شده، مورد توجه بیگانگان قرار نمیگیرند و از ایجاد مزاحمت مصون میمانند.
از آیه استفاده میشود که زن مسلمان باید سنگین و پوشیده و ساده از منزل خارج شود و بدین وسیله از مفاسد اخلاقی و اجتماعی جلوگیری کند. چنین رفتاری هم به نفع خود بانوان هم به سود جوانان و مردان تمام خواهد شد.
آیه سوم
قرآن میفرماید:
«ای زنان پیامبر! شما همانند دیگر زنان نیستید، اگر از خدا بترسید.
پس نازک سخن نگویید تا کسی که در قلبش مرض هست به طمع بیفتد، بلکه به طور معروف سخن بگویید و در خانههای خود بمانید و همانند زنان جاهلیت با زینت و آرایش کرده خود را ظاهر نسازید».[6]
در آیه فوق به زنان سه توصیه شده است:
1. هنگام سخن گفتن صدای خود را نازک و رقیق نسازند، زیرا نازک سخن گفتن شاید موجب تحریک نیروی شهوت برای مردان ناپاک باشد؛
2. خانهدار و خانهنشین باشند؛
3. همانند زنان جاهلیت، بدون پوشش و برای خودنمایی و تظاهر به آرایش و زیبایی خود را در معرض دید بیگانگان قرار ندهند.
گرچه آیه درباره همسران و دختران پیامبر نازل شده، دستورهایش شامل همه زنان میشود.
گفتنی است مقصود از «قَرْنَ فِى بُيُوتِكُنَّ» این نیست که زنان پیامبر و سایر بانوان وظیفه دارند خانهنشین باشند و اصلًا از منزل خارج نشوند، زیرا چنانکه گفتم، زن عضو واقعی جامعه است و مسئولیتهایی را بر عهده دارد که لازمه آنها خروج از منزل است. زنان در زمان رسولخدا نیز از خانه خارج میشدند و در مساجد حضور مییافتند. آنان به سخنان پیامبر گوش میدادند و مسائل دینی را سؤال میکردند، حتی بسیاری از زنان، راوی حدیث هستند و جمعی از راویان از آنان حدیث نقل کردهاند. آنان در جنگها شرکت میکردند و به مداوای مجروحان و پرستاری آنان میپرداختند. همسران رسول خدا نیز در جنگها شرکت مینمودند، ولی به جنگیدن مأمور نبودند.
سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و اصحاب چنین نبوده که بانوان را در خانهها محصور بدارند و مقصود آیه همچنین نیست، بلکه مقصود این است که بانوان به خانه و زندگی دل بسته باشند و آن را جایگاه اصلی خود بدانند. همچنین به خانهداری، بچهداری و شوهرداری عنایت داشته باشند و خود را در این باره مسئول بدانند و از ولگردی و خیابانگردی و بیقید و بند بودن بپرهیزند.
نظرات شما عزیزان: