تدبر در سوره ي مبارکه ي بقره (5)
مجري: علي صبوحي طسوجي
2-5-2- کلام 2. آيات 151 تا 152
استجابت دعاي ابراهيم (عليه السّلام) درباره بعثت رسول
110. استقبال کعبه خود پذيرش دعاي ابراهيم (عليه السلام) بود که فرمود: «رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا»؛ اينک پس از بيان مطالبي مفصل درباره قبله، اين کلام به مسلمانان خاطر نشان مي کند، همانطور که قبله شما يادگار ابراهيم و پذيرش دعاي اوست، ارسال پيامبر شما هم استجابت دعاي اوست که فرمود: «رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنتَ العَزِيزُ الحَكِيمُ»: همان طور که در ميان شما، فرستاده اي از خودتان روانه کرديم، که آيات ما را بر شما مي خواند و شما را پاک مي گرداند و به شما کتاب و حکمت مي آموزد و آنچه را نمي دانستيد به شما ياد مي دهد كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يتْلُو عَلَيكُمْ آياتِنَا وَيزَكِّيكُمْ وَيعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ«151» پس مرا ياد کنيد، تا شما را ياد کنم؛ و شکرانه ام را به جاي آريد؛ و با من ناسپاسي نکنيد فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ«152»
111. 3-5-2- کلام 3. آيات 153 تا 157
112. دعوت به صبر و آماده سازي مسلمانان براي جهاد ( تعريض به توطئه اهل کتاب )
113. کلامهاي پيشين با بيان حقانيت اسلام و ارکان آن يعني رسول و قبله و منتسب دانستن آنان به ابراهيم (عليه السلام)، مرز آشکاري بين حق و باطل ترسيم کرد که اکثريت اهل کتاب و بني اسرائيل در آن سوي مرز ماندند.
114. توطئه چيني و بدخواهي و قصد نبرد و سرکوب، لازمه اين وضعيت است، چون مدعيان دروغين ايمان در وضعيت جديد منافع فردي و اجتماعي خود را در خطر مي ديدند. بر همين اساس اين کلام با بيان حقايقي چون همراهي خدا با اهل صبر و نماز و زنده بودن کشتگان راه خدا و حتميت آزمايش الهي و لزوم صبر در مقابل آن، در صدد آماده سازي مسلمانان براي صبر و بردباري و تقويت روحيه جهاد و شهادت طلبي به منظور مقابله با توطئه ها و کارشکني هاي اهل کتاب و مدعيان دروغين ايمان است. پايان يافتن اين کلام با «أُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ» نشان مي دهد که صبر در راه خدا حلقه مکمل ثبت نام در جرگه هدايت يافتگان است و صرف انتساب، حتي به اسلام هم دليلي براي هدايت يافتگي نيست و مسلمانان که افتخار استجابت دعاي ابراهيم (عليه السلام) نصيب ايشان شده است و قبله و رسول ابراهيمي دارند، بايد بهاي حفظ آن را با خون خويش و با صبر و بردباري خود بپردازند تا از هدايت يافتگان باشند، چه اينکه هدف از تغيير قبله نيز چنين آمد: «لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ»
115. مطلب 1. توصيه مؤمنان به استعانت از صبر و نماز:
اي کساني که ايمان آورده ايد، از شکيبايي و نماز ياري جوييد؛ زيرا خدا با شکيبايان است يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ«153» اين مطلب به مؤمنان خاطرنشان مي کند که اگر اهل ياري طلبي از خداي متعالي به وسيله صبر و نماز باشند، خدا با ايشان است و اين سخن خود نويد پيروزي اهل حقيقت است.
116. مطلب 2. کشتگان در راه خدا زنده اند:
و کساني را که در راه خدا کشته مي شوند، مرده نخوانيد، بلکه زنده اند؛ ولي شما نمي دانيد وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَلَكِنْ لَا تَشْعُرُونَ«154» پس از اينکه در مطلب پيشين، راهکار ياري طلبي از خداي متعالي بيان شد، اين مطلب مي فهماند که ياري خدا نه بدين معناست که مؤمنان بدون تحمل رنج و مشقت به پيروزي دست يابند، بلکه برخي از ايشان در اين راه کشته خواهند شد، اما بايد بدانند که کشته شدن در راه خدا عين حيات است، بنابراين اين مطلب، زمينه بينشي و انگيزشي شهادت طلبي در راه خدا را فراهم مي کند.
117. مطلب 3. توصيه به صبر در مقابل آزمايشات حتمي الهي:
و قطعاً شما را به چيزي از قبيلِ ترس و گرسنگي، و کاهشي در اموال و جانها و محصولات مي آزماييم؛ و مژده ده شکيبايان را: همان کساني که چون مصيبتي به آنان برسد، مي گويند: «ما از آنِ خدا هستيم، و به سوي او باز مي گرديم.» بر ايشان درودها و رحمتي از پروردگارشان باد و راه يافتگان هم خود ايشانند وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ«155» الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيهِ رَاجِعُونَ«156» أُولَئِكَ عَلَيهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ«157» اين مطلب با تبيين بينش محکم «إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ»، به صراحت از ابتلا و امتحان الهي سخن مي گويد و تنها راه پيروزي در آزمايشات الهي را صبر و بردباري و اعتقاد حقيقي به بينش مذکور مي داند.
4-5-2- کلام 4. آيه 58
نظرات شما عزیزان: