چند نکته ی تفسیری از آیه 104 سوره بقره؛ نگوييد راعنا بگوييد انظرنا تا راه سوء استفاده رو ببنديد
در هنگام خواندن حزب سوم قرآن كريم حتما آيه 104 سوره ي بقره را خوانده ايد كه مي فرمايد:
« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ »
ترجمه:
اي كسانيكه ايمان آورده ايد نگوييد « راعنا» بلكه بگوييد « انظرنا» و آنچه به شما دستور داده شده بشنويد و براي كافران عذاب دردناكي ست
شان نزول:
ابن عباس نقل مي كند: مسلمانان صدر اسلام هنگاميكه پيامبر صلي الله عليه و آله مشغول سخن گفتن و بيان آيات و احكام الهي بود، از او مي خواستند ، كمي با تاني سخن بگويد و ّه آنان مهلت دهد، تا بتوانند مطالب را خوب درك كنند و همچنين خواسته هاي خود را به وي برسانند، براي اين درخواست كلمه « راعنا» كه از ماده «الرعي» گرفته شده و معني « مهلت دادن» را مي دهد ، به كار مي بردند.ولي يهود همين كلمه «راعنا» را از ماده ي ديگري يعني«الرعونه» به كار مي بردند كه به معني كودني و حماقت است. براي يهود در اينجا دستاويزي بود تا اين كلمه را كه مسلمانان به معني صحيحي بكار مي بردند ، هنگام سخن گفتن پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله بكار برند و معني دوم را قصد نمايند.
آيه براي جلوگيري ازين سوء استفاده نازل شد و به مومنان دستور داد: كلمه«انظرنا» كه همان «مهلت» را معني ميدهند و مرادف كلمه « راعنا» است به كار برند.
تفسير:
همانطور كه در شان نزول آمدكلمه« راعنا » را مي توان از دو ماده گرفت يكي از« الرعي» كه به معني مهلت دادن و رعايت كردن است و فعل امر آن به اضافه ي ضمير «نا» معني« ما را رعايت كن، به ما مهلت بده» را دارد و از ماده ي دوم( الرعونه) « ما را تحميق كن» معنا مي دهد.
ضمن اينكه آنطور كه در پاره اي از روايات وارد شده جمله راعنا در لغت «عبري» بمعني« بشنو كه هرگز نشنوي» بوده است .
در هر حال آنها مي خواستند با تكرار جمله «راعنا» پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله را استهزا كنند و به اصطلاح دست بيندازند
ازين آيه بدست مي آيد كه مسلمانان مي بايست از دادن هرگونه سوژه و وسيله اي كه ممكن است باعث سوء استفاده دشمن گردد احتراز و دوري كنند گرچه يك لغت باشد
دراينجا مي بينيم قرآن براي جلوگيري از سوء استفاده ي مخالفان ، مومنان را از گفتن يك كلمه برحذر مي دارد در صورتيكه آنان معني صحيح آن را در نظر داشتندچه رسد به اينكه مسلمانان عملي انجام دهند كه دستاويز دشمنان گردد و ضربه اي براي تبليغات آنها بر ضد اسلام شود.
قرآن در پايان آيه مي فرمايد: براي يهود كه از روي استهزاء اين سخن را مي گفتند عذاب دردناكي است.
منبع: تفسير نمونه، ج1 ، تفسير ذيل آيه 104 سوره بقره
نظرات شما عزیزان: