تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت:
قرآن مجيد مى فرمايد: «مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً»؛فرقان(25)، آيه 70.؛ «كسانى كه توبه كنند و ايمان آورند و عمل صالح انجام دهند كه خداوند گناهان آنان را به حسنات تبديل مى كند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان است».
علامه طباطبايى مي نويسد: هر كس گناهى مرتكب شده، اگر سه كار انجام دهد - افزون بر آنكه از عذاب سخت و جاودان روز قيامت نجات مى يابد گناهانش به حسنات تبديل مى گردد: 1. توبه يا بازگشت از گناه، 2. عمل صالح، 3. ايمان.
«توبه» پشيمانى و رجوع خاص به طرف پروردگار است و «عمل صالح» استقراربخش آن به شمار مى آيد. از اين رو، علامه مى فرمايد: اين توبه با عمل صالح به توبه نصوح تبديل مى گردد. امام صادق عليه السلام در تفسير آيه شريفه «تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً»؛تحريم(66)، آيه 8. فرمود: «بنده توبه كند، سپس به گناه باز نگردد» محمدى رى شهرى، ميزان الحكمه، ج 1، ص 552.. اين توبه (توبه نصوح)، حالتى خاص است كه قابل شكستن نيست و در قاموس آن، بازگشت به گناه وجود ندارد. از چنين توبه اى، عمل صالح هم بى هيچ زحمتى تحقّق مى يابد.
توبه اى كه در اين آيه ذكر شده و به ضميمه عمل صالح، گناهان را به حسنات تبديل مى كند، توبه اى است كه هرگز شكسته نشود. بنابراين براى آنكه خداوند گناهان گذشته را ببخشد و آنها را به حسنه تبديل كند، بايد از گناهان گذشته پيشمان بود و با اعمال صالح، اثرات توبه را در وجود خود مستقر ساخت.
نقش توبه در گشودن راه سعادت و دريچه اميد و قرار گرفتن در مسير حق و اصلاح عملكردهاى غلط گذشته، خيلى اساسى است. بسيار مى شود كه از انسان در طول زندگى - به ويژه در آغاز تربيت و اصلاح نفس لغزش هايى سر مى زند! اگر درهاى بازگشت به روى او بسته شود، مأيوس مى گردد و براى هميشه از راه مى ماند و لذا در مكتب تربيتى اسلام، توبه به عنوان يك اصل تربيتى با اهميت زياد، مطرح است و اين دين از تمام گنهكاران دعوت مى كند، براى اصلاح خويش و جبران گذشته، از اين در وارد شوند.
امام سجادعليه السلام در مناجات «تائبين» به پيشگاه خداوند، چنين عرضه مى دارد: «خدايا! تو كسى هستى كه درى به سوى عفوت، بر روى بندگان خود گشوده اى و نامش را توبه گذاشته اى و فرموده اى: بازگرديد به سوى خدا و توبه خالص كنيد. اكنون عذر كسانى كه از ورود به اين در، بعد از گشايش آن غافل شوند، چيست؟»
در روايات به قدرى بر مسئله توبه تأكيد شده كه در حديثى از امام باقرعليه السلام آمده است: «ان الله تعالى اشدّ فرحاً بتوبة عبده من رجل اضلّ راحلته و زاده فى ليلة ظلماء فوجدها»؛ تفسير نمونه، ج 24، ص 295.؛ «خداوند از توبه بندهاش بيش از كسى كه مركب و توشه خود را در بيابان در يك شب تاريك گم كرده و سپس آن را مى يابد، شاد مى گردد» و نيز: «التائب من الذنب كمن لاذنب له والمقيم على الذنب و هو مستغفر منه كالمستهزء»؛ همان، ص 296.؛ «كسى كه از گناه توبه كند، همچون كسى است كه اصلا گناه نكرده است و كسى كه به گناه خود ادامه دهد - در حالى كه استغفار مى كند مانند كسى است كه مسخره مى كند».
حقيقت توبه، همان پشيمانى و ندامت از گناه است كه لازمه آن، تصميم بر ترك گناه در آينده است و اگر گناه گذشته، كارى بوده كه قابل جبران است، بايد در صدد جبران برآيد و به اين ترتيب اركان توبه را مى توان در چهار چيز خلاصه كرد: 1. ندامت، 2. تصميم بر ترك گناه در آينده، 3. جبران گذشته، 4. استغفار و طلب آمرزش از خداوند.
پس «توبه» تنها استغفار يا پشيمانى از گذشته و حتى تصميم به ترك گناه در آينده نيست؛ بلكه علاوه بر همه اينها، بايد گنه كار در مقام جبران برآيد و فسادى را كه مرتكب شده، برطرف سازد. اين صحيح نيست كه مثلاً در جلوى ديگران، فردى را به دروغ و حيله متهم كند و بعد در خانه خلوت، استغفار نمايد!! پس بايد حقوقى از خداوند (مثل نماز و روزه و عبادات) و تكاليفى كه ضايع و ترك كرده و نيز حقوقى از مردم را كه تباه ساخته، جبران و آنها را تدارك كند و حقوق مردم را به آنها برگرداند و در صورت امكان و دسترسى، از آنها رضايت و حلاليت بطلبد.
از چند طريق انسان مى تواند تا حدودى دريابد كه توبه او، مورد پذيرش واقع شده است يا نه:
1. احساس نشاط و آرامش خاصى كه پس از دعا و توبه، به انسان دست مى دهد و به تعبير ديگر احساس رهايى از گناهان و آلودگى ها.
2. هر قدر انسان از گناهان خود، به جد پشيمان شده و با تضرّع و التجاى بيشترى خدا را بخواند، توبه او پذيرفته تر است. بنابراين ميزان انقلاب روحى انسان در حال استغفار نيز مى تواند به عنوان يك نشانه به كار آيد.
3. ميزان اعتماد به وعده هاى نيكوى الهى، قابليت و عنايات الهى را افزون مى سازد. بنابراين هر اندازه خدا باورى و توكل و اعتماد به وعده هاى او را در خود افزون يافتيم، مى توانيم بيشتر اميدوار شويم كه ما را پذيرفته است.
4. هر قدر آثار واقعى توبه در اعمال و كنش هاى ما بيشتر آشكار گردد (يعنى رغبت كمترى به گناه داشته باشيم و اراده و عزم راسخترى در اطاعت پروردگار بيابيم؛ اين نشان مى دهد كه توبه ما، واقعى ترى بوده و به همين نسبت، مقبول تر بوده گرديده است.
امام خمينى رحمه الله مى فرمود: «اگر بعد از ماه مبارك رمضان، تغييرى در حالات خود يافتيد، به همان نسبت وارد ضيافت الهى شده ايد؛ ولى اگر دگرگونى در شما پديد نيامد، از آن بى بهره مانديد» براى مطالعه بيشتر ر.ك: ترجمه جامع السعادات، مرحوم نراقى؛ ترجمه الاخلاق، مرحوم شبر؛ نقطه هاى آغاز در اخلاق، مهدوى كنى.
نظرات شما عزیزان:
