مراسم نامگذاری
مولود نورانی که در درون خانه خدا به دنیا آمده و چهار شبانه روز از او و مادرش با غذای بهشتی پذیرایی شده، برای نامگذاریش نیز خدای خانه باید تصمیم بگیرد، نه پدر و مادر و یا پدربزرگ و مادربزرگ. و چنین هم شد، خداوند منّت خویش را بر او کامل نمود و با جملاتی از عالم غیب به گوش فاطمه مادر نوزاد رساند که او را چه نام نهد.
فاطمه بنت اسد میگوید:
«فَلمّا اَردْتُ اَنْ اَخْرُجَ هَتَفَ بی هاتِفٌ یا فاطِمَةُ سَمّیهِ عَلیّا فَهُوَ عَلِیٌ وَاللّهُ الْعَلِیُّ الاَْعْلی یَقُوْلُ: اِنّی شقَقْتُ اِسْمَهُ مِنْ اِسْمی وَاَدّبْتُهُ باَدَبی وَوَقَفْتُهُ عَلی غامِضِ عِلْمی وَهُوَ الَّذی... یُؤذِّنُ فَوْقَ ظَهْرِ بَیْتی وَیُقَدِّسُنی وَیُمَجِّدُنی فَطُوبی لِمَنْ اَحَبَّهُ واَطاعَهُ وَوَیْلٌ لِمَنْ اَبْغَضَهُ وَعَصاهُ؛(6)
پس هنگامی که خواستم [از کعبه] خارج شوم، هاتفی [از غیب] مرا ندا داد: ای فاطمه [او را] به نام علی نامگذاری کن! پس او علی است و خدای علیّ اَعْلی است که میگوید: به راستی، اسم او را از اسم خودم جدا ساختم و او را به ادب خود پرورش دادم و او را بر پیچیدگی های علم خود آگاه ساختم و او کسی است که... بر بام خانه من اذان خواهد گفت و مرا تقدیس و تمجید خواهد نمود. پس خوش به حال کسی که او را دوست بدارد و اطاعتش کند و وای بر کسی که او را دشمن بدارد و نافرمانی کند.»
آن گاه فاطمه بنت اسد روی به خانه نهاد. شخصی به سرعت خود را به ابوطالب و خانواده او رساند و بشارت ولادت علی علیه السلام را داد. همه خانواده که در پیشاپیش آنها محمد مصطفی صلی الله علیه وآله قرار داشت، به استقبال فاطمه و نوزادش آمدند، محمد مصطفی صلی الله علیه وآله نوزاد را در بغل گرفت و زبان خویش را در دهان او قرار داد و اذان و اقامه در گوش او خواند. آن گاه ابوطالب شتران زیادی را به عنوان ولیمه این نوزاد قربانی نمود و تمام مردم را نیز دعوت نمود؛ به این صورت که اوّل هفت بار خانه خدا را طواف نمایند، آن گاه داخل خانه ابوطالب روند و بر علی علیه السلام سلام نمایند.(7)
راز ولادت
آنچه مهم و ضروری است که جامعه اسلامی، اعم از شیعه و سنی به آن توجه نمایند، راز و فلسفه این ولادت در درون خانه خداوند و کعبه است. مریم با آن عظمت که به تصریح قرآن معصومه است و فرزند او از پیامبران اولوالعزم بود.
وقتی درد زایمان او فرا میرسد، به او دستور داده میشود که محراب و عبادتگاه را ترک گوید و به نقطه دوردستی پناه برد؛(8) چرا که اینجا عبادتگاه است، نه زایشگاه؛ ولی فاطمه بنت اسد را به درون مقدسترین عبادتگاه، یعنی کعبه فرا میخوانند و با معجزه دیوار شکافته میشود و در برخی منابع آمده که به فاطمه بنت اسد الهام شد که وارد خانه کعبه گردد.(9)
تحلیل حادثه
روی علی است قبله این دل حقپرست ما
کوی علی است منزل و جایگه نشست ما
بوی علی است باعث حال خراب و مست ما
سوی علی است هر زمان به التماس دست ما
اگر به روایات امامت و ولایت ائمه اطهار علیهمالسلام مخصوصا امیرمؤمنان علیه السلام دقّت شود، در مییابیم که اساسی ترین شرط توحید، ولایت امامان معصوم است؛ چنان که در حدیث سلسلة الذهب و دهها حدیث دیگر به آن تصریح شده است که کلمه توحید دژ نفوذناپذیر الهی است، به شرطی که ولایت و امامت امامان در کنار آن باشد.(10) این از نظر فکری و اعتقادی، و امّا از نظر رفتاری و عمل نیز اساسیترین شرط قبولی اعمال، پذیرفتن امامت علی علیهالسلام و فرزندان اوست.
امام باقر علیه السلام فرمود: «هر کس به خداوند عزّتمند تقرّب جوید با عبادتی که تلاش خود را در انجام آن به کار برد، ولی امامی نصب شده از جانب خداوند برای او نباشد، تلاشش پذیرفته نمیشود و گمراه و سرگردان خواهد بود، و خداوند نیز اعمال او را دشمن میدارد.»(11)
خداوند زاده نشده و دارای فرزند نیز نمیباشد، ولی یک امر را نمیتوان انکار کرد و آن اینکه صدای گریه نوزاد از خانه خدا به گوش رسیده است.
ولادت علی علیه السلام در درون خانه خدا رمز و رازش این است که بدانیم قلب خانه خدا و توحید را ولایت و امامت علی تشکیل میدهد. در منابع روایی اِشاراتی به این مطلب شده است، از جمله:
1. در ذیل جملاتی که فاطمه بنت اسد در لحظه خروج از خانه خدا شنید، میخوانیم:
«فَطُوبی لِمَنْ اَطاعَهُ وویلٌ لِمَنْ اَبغَضَه وَعَصاهُ؛(12)
پس خوش به حال کسی که او را دوست بدارد و اطاعتش کند و وای بر کسی که او را دشمن بدارد و نافرمانی کند.» قبلاً اشاره شد جملات فوق راز ولادت علی علیهالسلام را در درون کعبه این میداند که مردم مطیع و فرمانبر او گردند و از امامت و ولایت او سرپیچی نکنند.
2. در دعوتنامه ابوطالب از مردم برای ولیمه حضرت علی علیه السلام میخوانیم:
«وَقالَ هَلُمُّوا وَطَوِّفُوا بالبَیْتِ سَبْعا وَادْخُلُوا وَسَلِّموا عَلی عَلیٍّ وَلَدِی؛(13)
گفت: مردم! بیایید و هفت بار دور خانه طواف کنید، [آن گاه] داخل [خانه من] شوید و بر فرزندم علی سلام کنید.»
این سخن به این رمز که علی علیهالسلام امام و رهبر آینده شماست، اشاره دارد.
3. امام باقر علیه السلام فرمود:
«اِنَّما اُمِرَ النّاسُ اَنْ یَأْتُوا هذِهِ الاَحْجارَ فَیَتَطَوّفُوا بِها، ثَمَّ یَأْتُونَنا فَیُخْبِروُنا بِوِلایَتِهِمْ وَیَعْرِضُوا عَلَیْنا نُصْرَتَهُمْ؛(14)
همانا به مردم دستور داده شده است که بیایند و این سنگها (کنایه از کعبه) را طواف کنند. سپس نزد ما (امامان) آیند و خبر ولایتشان را [نسبت به ما] اظهار نمایند، و یاریشان را نسبت به ما عرضه دارند».
نتیجه آنکه راز ولادت امیرمؤمنان علیه السلام در درون خانه کعبه این است که مردم در حال نماز رو به کعبه باشند و صورت دل را به سوی امامت امامان معصوم و در رأس آنها امیرمؤمنان داشته باشند و هرگز از یاد نبرند که علی در درون خانه توحید جا دارد.
من ار به قبله رو کنم به عشق روی او کنم
اقامه صلات را به گفتگوی او کنم
گر از وطن سفر کنم سفر به سوی او کنم
زحج و بیت بگذرم طواف کوی او کنم
کز احترام مولدش حرم شده است محترم
در این ولا بگو نعم که هست اعظم نعم
* * *
الا که رحمت آیتی زرحمت علی بود
همه کتاب انبیا حکایت علی بود
بهشت و هر چه اندر او عنایت علی بود
اجلّ نعمت خدا ولایت علی بود.
پی نوشت :
1. الفصول المهمة، ص12 ـ13؛ بحارالانوار، ج35، ص8.
2. مستدرک حاکم، ج3، ص483.
3. بحارالانوار، داراحیاء التراث العربی، ج35، ص8، حدیث 11؛ ر.ک: خصائص امیرالمؤمنین، للشریف الرضی، ص39؛ الغدیر، علاّمه امینی، ج6، ص22.
4. همان.
5. بحارالانوار، ج35، ص8.
6. بحارالانوار، ج35، ص9، ذیل حدیث 11.
7. بحار، ج35، ص18؛ اعلام الهدایه، ج2، ص50.
8. مریم/22 ـ 23.
9. سنةالهدایة، ص129.
10. ر.ک: توحید صدوق.
11. اصول کافی، ج1، ص183.
12. بحار، ج35، ص8، ذیل حدیث 11.
13. همان، ص18؛ ذیل حدیث 14.
14. عیون اخبارالرضا، ج2، ص262، حدیث 29 و 30.
نظرات شما عزیزان: