ندای وحی

ارزش مبارزه با هوای نفس

پیامبر اکرم، صلی الله علیه وآله، ایستادگی در مقابل هوای نفس را «جهاد اکبر» نامیده اند. آن حضرت پس از اتمام یکی از جنگ ها، وقتی همگی به شهر خویش باز می گشتند، به مسلمانان فرمودند:

«عن أبی عبد الله علیه السلام: أن النبی صلی الله علیه وآله بعث بسریۀ فلما رجعوا قال: مرحبا بقوم قضوا الجهاد الأصغر وبقی الجهاد الأکبر، قیل: یا رسول الله وما الجهاد الأکبر؟ قال: جهاد النفس». (1)

ما از جهاد کوچک تر باز می گردیم و هنوز جهاد بزرگ تر بر گردن ما مانده است. پرسیدند: ای رسول خدا، جهاد اکبر چیست؟ فرمود: جهاد با هوای نفس.

درگیری با هوای نفس و خواسته های بی مهار آن، بسیار ارزشمندتر و برتر از جنگ با دشمنان ظاهری و بسیار مورد سفارش خداوند است. قرآن درباره ارزش این مبارزه می فرماید:

«وَ أَمّٰا مَنْ خٰافَ مَقٰامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَویٰ فَإِنَّ الْجَنَّهَ هِیَ الْمَأْویٰ ». (2)

و اما آن که از جایگاه پروردگارش بترسد و نفسش را از هوی بازدارد، در بهشت خواهد بود.

پاداش جنگ با هوای نفس و پیروزی بر آن بهشت است. خداوند در این آیه نفرموده «خاف ربه»، بلکه فرموده است: «خاف مقام ربه»؛ یعنی کسی که از «مقام پروردگار» بترسد، نه از «خود پروردگار». مقام یعنی ایستگاه و محل ایستادن. پس، «مقام ربّ» ایستگاهی است که در آن، انسان را در مقابل پروردگار نگاه می دارند. (3)

امام صادق، علیه السلام، می فرماید: «مقام ربّه» در این آیه به این موضوع اشاره دارد که خداوند دارای دو مقام است: یک مقام در دادگاه های قیامت و در حضور پروردگار، و دیگری مقام دوزخ. (4)بر اساس روایات، خداوند پنجاه مقام و ایستگاه حساب رسی دارد (5) که بسیاری از مردم باید از آن ها عبور کنند تا اعمالشان قبول شود و اولین مقام مربوط به نماز است. (1) پس از گذر از این ایستگاه ها، ممکن است انسان به ایستگاه دوزخ گرفتار شود. یعنی جایی که خداوند همه دوزخیان را تا ابد سرپا نگاه می دارد.

1- (1)) . کافی، ج 5، ص 12؛ امالی شیخ صدوق، ص 553؛ روضۀ الواعظین، فتال نیشابوری، ص420.

2- (2)) . نازعات، 41 40.

3- (3)) . نقل به معنا از این روایت است: کافی، ج 2، ص80: عن أبی عبد الله علیه السلام فی قول الله عزوجل: «وَ لِمَنْ خٰافَ مَقٰامَ رَبِّهِ جَنَّتٰانِ » قال: من علم أن الله عزوجل یراه ویسمع ما یقوله ویفعله من خیر أو شر فیحجزه ذلک عن القبیح من الأعمال، فذلک الذی «خٰافَ مَقٰامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَویٰ » .

4- (4)) . رک: تفسیر برهان یا نور الثقلین، ذیل أیه واما من خاف مقام ربه... . (مولف)

5- (5)) . کافی، ج 8، ص 143؛ و با اختلاف در أمالی شیخ مفید، ص 274: «إن للقیامۀ خمسین موقفا کل موقف مقداره ألف سنۀ ثم تلا: «فِی یَوْمٍ کٰانَ مِقْدٰارُهُ أَلْفَ سَنَهٍ مِمّٰا تَعُدُّونَ » .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: