بسم الله الرحمن الرحیم
احکام پزشکی
موازین ویژه بیماران(3)
احکام طهارت باطنی(وضو،غسل وتیمم)(1)
-احکام وضوی بیماران
1) نجاست اعضای غیروضوموجب بطلان وضونمی شود.
1)اگر غیر اعضاء وضو، زخم و نجس باشد ولی اعضاء وضو نجس نباشد،وضو صحیح است.( توضیح المسائل مراجع، م277)
2)اگر اعضای وضو بعد از شستن و انجام وضو نجس شود، وضو صحیح است؛ ولی تطهیر آن به جهت نماز واجب است.( اجوبة‌الاستفتاآت، س 132)
2) فراموشی در آب کشیدن عضو نجس هنگام وضو،موجب بطلان وضو می شود.
مسئله:اگریکی از اعضای وضو نجس شود و فراموش کندتطهیرنماید و وضو بگیرد،وضو باطل است ؛ باید عضو نجس شده را آب بکشد وجدداوضوبگیرد.(استفتاءات جدید)
3)درصورت باند پیچی روی زخم ،عمل براساس وضوی جبیره،موجب صحت وضومی شود.
مسئله:اگر باندی که بر روی زخم دست یا صورت بسته شده، بیش ازحد معمول اطراف زخم را گرفته باشد، اگر برداشتن باند اضافی ممکن است، باید آن را بردارد و اطراف زخم را (هنگام وضو و غسل) بشوید و برای جای زخم به دستور جبیره عمل کند و اگر ممکن نیست، باید وضو یا غسل جبیره ای بگیرد و بنابر احتیاط واجب تیمم هم بکند.( توضیح المسائل مراجع، م 335)
4)بطلان وضو بامسح روی پای باندپیچیده شده مگر درصورت ضرورت
مسئله:مسح بر روی جوراب و باند باطل است (هر چند نازک باشد)؛ مگر اینکه امکان برداشتن آن نباشد که حکم جبیره دارد.( اجوبة‌الاستفتاآت، س 114؛ توضیح المسائل مراجع، م 259)

5)وضو با سرم
مسئله:بیماری که سرم به دستش وصل شده، چنانچه بازکردن آن ممکن باشد و زحمت و مشقتی نداشته باشد و آب هم براى آن ضرر نداشته باشد، باید آن را باز کند و وضو بگیرد.(همان، م 327) نکته:باتوجه به اینکه غالب سرم‌ها کمتر از یک ساعت طول می‌کشدلذا افرادی که سرم به آنها وصل می‌شود، باید صبر کنند و بعد از قطع سرم وضو بگیرند.


6)وضو با میکروست
س)بیماری که چسب و میکروست (سوزن و چسبی که به دست می‌چسبانند و سرم از طریق آن به بدن وارد می‌شود) سرم به دست او وصل است، و نمی‌تواند آن را بردارد، چگونه وضو بگیرد؟
ج) باید اطراف زخم را بشوید و اگر جبیره (چسب روی سوزن) پاک است روى آن را مسح کند، و اگر جبیره نجس است یا نمى شود روى آن را دست تر کشید، پارچه پاکى را به طورى که جزء جبیره حساب شود، روى آن بگذارد و دست تر روى آن بکشد و اگر این هم ممکن نیست احتیاط واجب آن است که وضو بگیرد و تیمم هم بنماید.(همان،مسائل 329 و 335.)
تبصره. منظور از جبیره در اینجا باند یا چسبی است که با آن سوزن سرم را به دست وصل کرده‌اند.

7)وضو و خون مردگی
س)حکم خون مردگی زیر پوست یا ناخن چیست؟ تکلیف وضو و غسل چه می شود؟
ج) اگر در اثر (استحاله و مانند آن) به آن خون گفته نشود، پاک است و اگر به آن خون گفته شود، تا هنگامی که زیر پوست و ناخن است، برای وضو و غسل و نماز اشکال ندارد؛ ولی چنانچه ناخن یا پوست سوراخ شود، اگر بیرون آوردن خون و تطهیر محل برای وضو و غسل زحمت دارد، باید وضو یا غسل جبیره ای انجام دهد.(همان، م 101)
تبصره 1. کیفیت وضو و غسل جبیره ای به این ترتیب است که باید اطراف پوست و یا ناخن سوراخ شده را به طوری که نجاست زیاد نشود، بشوید و چیزی شبیه پارچه، بر آن بگذارد و روی پارچه دست تر بکشد.
تبصره 2. اگر شک شود که خون، زیر پوست یا ناخن مرده یا اینکه گوشت به این حالت در آمده، پاک است.

10)وضوی عضو قطع شده
س)چگونه فردی که دارای یک دست است، وضو بگیرد؟
ج) اگر دستش از آرنج قطع شده، نسبت به آن تکلیفی ندارد و تنها صورت و یک دست دیگر را بشوید، آن گاه سر و پا را مسح کند.( استفتاآت امام ، ج1، احکام وضو، س 26 و 30)
تبصره. براى وضوء همان یک دست را زیر شیر بگیرید یا داخل طشت آب یا حوض نمایید و ارتماسى وضوء بگیرید و شستن و مسح اعضاء وضو را با همین دست انجام دهد.
س)انگشتان دست راست من قطع شده است، حال چگونه وضو بگیرم؟ آیا می توانم با دست چپ به جای دست راست وضو بگیرم؟
ج) هر مقدار که از دست راست (آرنج به پایین) باقی است، باید شسته شود و نسبت به انگشت های بریده شده، تکلیفی ندارید.( استفتاآت امام ، ج1، احکام وضو، س 26 و 30)
س)آیا دست مصنوعی را در وضو باید شست و پای مصنوعی را مسح کرد؟
ج) لازم نیست.(استفتاءات جدید)

11)وضو و سینوزیت
س)شخصى که سینوزیت دارد و استعمال آب سرد برایش ضرر دارد، آیا باید تیمم کند یا وضو بگیرد؟
ج) اگر وضو با آب گرم ضررى ندارد و تهیّه آن ممکن است باید وضو بگیرد، و در غیر این صورت تیمّم کند. (توضیح المسائل مراجع، م 288.)

12)وضو و کمک دیگران
س)آیا انسان می تواند دیگری را در انجام دادن وضو، یاری دهد؟
ج) انسان باید اعمال وضو را خودش انجام دهد و اگر نمی‌تواند وضو بگیرد، باید از دیگری کمک بگیرد ولى باید خود او نیت وضو کند و هر کدام از کارهاى وضو را که مى تواند به تنهایى انجام دهد، نباید در آن کمک بگیرد. و نسبت به مسح باید خودش مسح کند و اگر نمى تواند باید نایبش دست او را بگیرد و به جاى مسح او بکشد. و اگر این هم ممکن نیست، باید از دست او رطوبت بگیرند و با آن رطوبت سر و پاى او را مسح کنند و در این صورت بنا بر احتیاط واجب تیمم هم بکند.( اجوبة‌الاستفتاآت، 116)
س)اگر کسی با آفتابه یا نگهداشتن شیلنگ آب، به کف دست او آب بریزد ولی خودش صورت و دست ها را بشوید، آیا این وضو صحیح است؟
ج) آری، وضویش صحیح است؛ ولی این کار کراهت دارد.( لیدر، استفتاآت جدید، کیفیت وضو)

13)وضو و مانع در اعضا
س)اگر بعد از وضو، در اعضای وضو مانعی ببینیم، چه کنیم؟
ج) اگر ندانید موقع وضو بوده یا بعد پیدا شده، وضویتان صحیح است؛ ولی اگر در وقت وضو، به مانع توجه نداشته اید، بنابر احتیاط واجب، دوباره وضو بگیرید.( توضیح المسائل مراجع، م 297)

14)وضو و کرم صورت
س)آیا مالیدن کرم به دست و صورت مانع وضو می شود؟
ج) اگر کم و (متعارف) باشد به حدی است که مانع رسیدن آب به پوست نباشد، اشکال ندارد.( اجوبة‌الاستفتاآت، س 104)

15)وضو و لنز چشم
س)اینجانب عینک نامرئی می زنم و آن وسیله ای است که بر روی عنبیه قرار می گیرد آیا وضو با آن اشکال دارد؟
ج) اگر داخل چشم قرار می گیرد، اشکال ندارد.( استفتاءا ت امام، ج 1، س 19)
تبصره. شستن داخل چشم که در وقت بستن دیده نمی شود، واجب نیست.

16)وضو و موی مصنوعی
چنانچه شخصی موی مصنوعی در سر کاشته باشد، تکلیف وضوی او چه می شود؟
ج) موى مصنوعى اگر به نحو کلاه گیس باشد که قابل برداشتن است واجب است براى مسح آن را بردارد ولى اگر موى مصنوعى بر پوست سرکاشته شده و قابل برداشتن نبوده و یا ازاله آن مستلزم ضرر و مشقت باشد در این صورت اگر رطوبت به پوست سر می‌رسد وضو صحیح است و اگر رطوبت به پوست نمی‌رسد مسح بر روى همین موها کافى است و احتیاطاً تیمم هم نماید.( اجوبة‌الاستفتاآت، س 101 و 126)

17)وضو و کاشت مو
س)آیا کاشتن موی مصنوعی در سر - که مانع وضو یا غسل است - اشکال دارد؟
ج) اگر در غیر اوقات نماز کاشتن مو انجام بگیرد اشکال ندارد.( سایت استفتاآت جدید)
تبصره. در صورت کاشتن مو و غیر قابل برداشت بودن، وضو و غسل جبیره ای می شود.

18)وضو و کاشت ناخن
س)حکم شرعى کاشت ناخن مصنوعى را بیان فرمایید؟
ج) ایجاد مانعى که موجب تبدّل وظیفه وضو و غسل به وضو و غسل جبیره‌اى مى‌شود، چنانچه در غیر وقت نماز باشد، مانع ندارد ولى در وقت نماز باید وضو یا غسل را انجام دهد سپس مبادرت به ایجاد مانع نماید.(همان)
تبصره 1. اگر کشت حقیقی باشد و ناخن جزء بدن شود و رشد و نموّ داشته باشد، وضو و غسل با آن صحیح است.
تبصره 2. اگر ناخن‌ها زینتی باشد مانند آنچه امروزه خانم‌ها در مراسم‌ها استفاده می‌کنند، باید به هنگام وضو و غسل آنها را جدا کنند.
تبصره 3. اگر برداشتن ناخن ممکن باشد هر چند هزینه داشته باشد، باید برداشته شود

منابع:
1- توضیح المسائل مراجع؛فتاوای حضرت امام
2- اجوبه الاستفتاءات
3-استفتاءات حضرت امام
4-استفتاءات جدیدمقام معظم رهبری (سایت لیدر احکام بیماران)
تهیه وتنظیم:منتظری آذر97




 

دریافت نشریه موازین(احکام پزشکی-ویژه بیماران(3) شماره 215 (مخصوص چاپ)