برای کودکان

در رده سنی کودکان نیازی به استدلال برای وجود خالق نیست.کودکان هرچه را که پدر و مادر بگویند  قبول می کنند. در مورد وجود خالق چون این امر با فطرت پاک آنها سازگار است ، بهتر و زودتر هم خواهند پذیرفت و معمولا دلیلی طلب نمی کنند.کافی است به آنها گفته شود که خدایی وجود دارد و با بیان محبت ونعمت های الهی سعی کنیم محبت خدا را هرچه بیشتر در دل او ایجاد کنیم. مثلا در روایات آمده است که در سه سالگی جمله لا اله الا الله را به  کودک بیاموزید و او را تشویق به تکرار کنید.سایر عقاید را هم باید به همین ترتیب و متناسب با سن برای او بازگو کرد.

علّت و سبب نظم

اکنون نوبت کبراي قياس نظم فرا مي رسد که با کدام علت فاعلي نظم وجود دارد . بحث پيرامون علت فاعلي نظم همان بيان لميّت آن است ، اگر براي نظم مبدأ فاعلي نباشد ، بلکه در اثر تصادف پديد آمده باشد ، کبراي قياس مزبور صادق نيست ، زيرا خواه تمام نظم ها بدون ناظم پديد آيند ، يا برخي در اثر تصادف و بعضي به وسيله ناظم يافت شود ، در هر دو صورت ، کبراي قياس ناتمام است و سرّ ناتمام بودن آن اين است که کبراي قياس يا اصلاً صادق نيست يا براي آنکه صدق او کلي نيست ، در حالي که کبراي شکل اول حتماً بايد کلي باشد .

هستي نظم

اما اين که آيا نظم تکويني وجود دارد ، لازم است توجه شود که مدار نظم تکويني ،

گاهي موجودهاي مادي و طبيعي اند که علوم تجربي عهده دار اثبات آن است ، و گاهي موجودات مجرّدي است که متعلق آن ها موجود مادّي است و علوم رياضي متکفّل اثبات آن هاست ، و زماني موجودهاي مجردي است که ذاتاً منزّه از ماده بوده ؛ ليکن محکي آن ها گاهي مادي است و گاهي مجرد ؛ مانند افکار و انديشه هاي روش مند که به صورت برهان در اذهان ظهور مي نمايند و بر اشياي خارجي ، اعم از مجرد و مادي دلالت و از آنها حکايت دارند ، و عهده دار اثبات چنين نظمي، منطق ، حکمت و کلام است ، چنان که گاهي موجودهاي مجردِ مشهود از نظام خاصي برخوردارند و عرفان متکفّل اثبات نظم شهودي معارف عيني عارفان واصل است .

برهان نظم

بررسي برهان نظم به چند امر نياز دارد : 1 . نظم چيست ( ما هو ) ؛ 2 . نظم هست و وجود دارد يا نه ( هل هو ) ؛ 3 . نظم چرا وجود دارد ( لم هو ). امور ديگري نيز در جنب جريان نظم مطرح مي شود که در صورت لزوم ، به آن ها اشاره خواهد شد و اگر تبيين امور کليدي ياد شده ، عهده دار حلّ آن ها بود ، حاجتي به طرح مجدد آن ها نخواهد بود .

- از کجا بفهمیم که خداوند وجود دارد؟

فرض کنید در کنار خانه خودتان نشسته ‏اید، از عمو یا یکی از اقوام می‏ پرسید: این خانه ما را چه کسی ساخته است؟

براهین اثبات وجود خدا از دیدگاه امیرالمومنین

- خدا چیست؟

اجازه بدهید قبل از آنکه درباره خدا، که آفریننده همه چیز است سخن بگوییم، اندکی درباره برخی از مخلوقات الهی صحبت کنیم.