تبادل لینک هوشمند پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله وسلم نیز به هنگام ورودش به مدینه در روستای قباء ، اولین مسجد را بنا كرد وسپس در شهر یثرب در كنار منزلش ، برای مسلمانان مدینه ، مسجد را ساخت.این روش پیامبران ، الگویی است برای ما كه برای برپایی نماز در جامعه ، مكان های مناسبی را آماده سازیم ، اما متاسفانه دیده می شود كه در مدارس ، نماز خانه را در قسمتی از ساختمان ایجاد می كنند كه رغبت چندانی برای اقامه نماز درآن دیده نمی شود ، درحالی كه فضای برگزاری نماز باید از چنان جذابیتی برخوردار باشد كه كودكان ونوجوانان بهترین لحظات شیرین خود را درآن سپری كنند .لذا این فضا از لحاظ نور ، تهویه هوا ، تزئین وصدا باید از بهترین كیفیت ها برخوردار باشد تادر كنار برنامه های مناسب سنین آن ها، میل به نماز در كنار همدیگر را در وجود آن ها شعله ورتر كند.رسانه های گوناگون مثل تلویزیون ،كتاب ،نشریه ونرم افزار و.... در امر تربیت دینی به ویژه نماز نقش مهمی را در این میان می توانند ایفا كنند.
روحانیون وائمه جماعات به عنوان مبلغ دین وسرمشق برای همگان ،بارعایت این اصل مهم در امر تبلیغ دین كه پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: انّا معاشر الانبیاء امرنا ان نكلم الناس علی قدر عقولهم.هنگام برخورد باكودكان ونوجوانان ، بابهره گیری از روش وفنون ومهارت های خاص بر خورد باكودك ونوجوان ،آن هارا با امر نماز آشنا كرده وپاسخ گوی خوبی به سؤال های آنان در این باره باشند
ب- خانواده وأمر أهلك بالصّلاه.....(سوره طه /132)
اهل یعنی افراد خانواده ،كه پدر مسؤل بر طرف كردن نیاز های آنان می باشد .امّا این مسؤولیّت منحصر در پوشاك ،تغذیه ،اسكان و....نیست ؛ بلكه تربیت فرزندان نیز جزو وظایف می باشد .در انجام این وظیفه ،پیامبران الگوی مناسبی برای همه پدر ومادرها می با شند .درآیه شریفه سوره طه ،این دستور به پیامبر اكرم صلی الله علیه واله وسلم داده شده كه اسوه حسنه برای همه انسان ها می باشند .
در سوره مریم ،در سیره زندگی خانوادگی حضرت اسماعیل می خوانیم كه :وكان یأمر اهله بالصّلاة (سوره مریم /55)ازتعبیر «كان یأمر » این نكته به دست می آید كه سفارش به نماز كار همیشگی ومستمر او بوده واصلاح خانواده از امور مورد اهتمامش بوده است ویا در سفارش لقمان به فرزندش می خوانیم كه: یا بنیّ أقم الصلاة.... (سوره لقمان /17)چه زیبا این مرد الهی با فرزندش ارتباط برقرار می كند " یا بنیّ" ،فرزندم .مصغّر آوردن «بنیّ » برای مهر ورزی وشفقّت است ،لقمان با این تعبیر ،احساسات فرزندش را تحریك می كند واحساس نزدیكی وعطوفت بیشتری به فرزند القاء می كند .
زمان مناسب برای تربیت دینی:آیا زمان بلوغ وبه تكلیف رسیدن فرزندان ، آن ها را با نماز آشنا كنیم ویا از زمان دیگری باید به این فكر بود ؟عدّه ای از پدر ومادرها ، اهتمامشان برطرف كردن نیاز های اولیه فرزندانشان می باشد وتربیت را به عهده مدرسه می گذارند.درحالی كه این غفلت بسیار بزرگی است ودر واقع از دست دادن فرصت ها وبه هدر دادن عمروضایع كردن آن می باشد .در مكتب اسلام ، برای تربیت فرزندان صالح ومقیّد به نماز ، سفارش هایی شده كه بر طبق آن باید قدم های زیادی برداشت تا در سنّ تكلیف،فرزند خودش ،بااختیاروبا میل ورغبت به نمازبایستد.
گام اول:
انتخاب همسر شایسته ، اولین گام در امر تربیت می باشد .امام صادق علیه السلام :اگر شخصی برای زیبایی وثروت زنی با اوازدواج كند ، خداوند امرش را به خودش می سپارد واگر به خاطر دینش با او ازدواج كند خداوند زیبایی وثروت را هم به اوارزانی خواهد كرد.پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:هنگامی كه خواستگاری به نزد شما آمد اگر از رفتار او رضایت داری ، دختر خود را به ازدواج او در آورید.
گام دوّم:
هنگامی كه زوجین خواهان فرزند می شوند بارعات آداب مختلفی همچون وضو ، دعا ، نماز زمینه را برای آمدن او فراهم می كنند .در كتاب مفاتیح الجنان آمده : از حضرت امام محمد باقرعلیه السلام منقول است كه چون عروس را به نزد توبیاورند بگو كه پیش از آن وضو بسازد و تو وضو بساز ودو ركعت نماز بكن وبگو كه اورانیز امر كنند كه دوركعت نماز بگزارد پس حمد الهی كن وصلوات بر محمد وال محمد بفرست پس دعا كن وامر كن آن زنان كه بااو آمده اند آمین گویند واین دعا را بخوان :
اللهم ارزقنی الفها وودّها ورضاها ،وارضنی بها واجمع بیننا بأحسن اجتماع ،وانس ایتلاف ،فانّك تحبّ الحلال وتكره الحرام .
ترجمه:خدایا روزیم كن الفت او ودوستی ورضای اورا ،وخشنوددار مرا بدان وجمع كن میان ما به اجتماعی خوش ،وانسی باكمال الفت .زیرا تو دوست داری حلال را وبد داری حرام را .
از حضرت صادق علیه السلام منقول است كه چون در شب زفاف به نزد عروس بروی موی پیشانیش را بگیر روبه قبله آور وبگو:
اللهم بأمانتك اخذتها وبكلماتك استحللتها،فأن قضیت لی منها ولدا ،فاجعله مباركا تقیا من شیعته آل محمد ،ولا تجعل للشیطان فیه شركا ولا نصیبا .
ترجمه:خدایا به امانت از طرف تو اورا گرفتم وبه سخنان تو حلالش كردم برخود، اگر مقدّر كردی برایم ازاو فرزندی ،اورا مقرر كن بابركت وباتقوا از شیعیان آل محمد علیهم السلام ،ومگردان برای شیطان در او شركتی ونه بهره ای.بهترین ارث ویادگاری كه ازاین ازدواج باقی می ماند ، همانا فرزند صالحی است كه پدر ومادرش با مراقبت های ویژه اقدام به این امر كرده اند .
در حكایتی پیامبر اكرم صلی الله علیه واله وسلم از زمان حضرت عیسی علیه السلام نقل می كند روزی عیسی علیه السلام از كنار قبری عبور می كرد .صاحب آن قبر را مشاهده كرد كه دچار عذاب می باشد ولی پس از مدتی كه از همان جا عبور كرد ، از عذاب او دیگر خبری نبود . از خداوند علت را جویا شد ، حق تعالی فرمود : اودارای فرزند صالحی است كه به خاطر كار های نیكش پدرش را آمورزیدم .در ادامه پیامبر فرمود : میراث خداوند برای هر انسانی ، فرزند شایسته ای است كه پس از او خداوند را عبادت می كند پس این آیه شریفه را تلاوت كرد : ربّ هب لی من لدنك ولیّا یرثنی ویرث من آل یعقوب واجعله ربّ رضیاً(سوره آل عمران/38)
گام سوم:
هنگام تولد نوزاد ،مستحب است درگوش راست او اذان ودر گوش چپ اقامه گفته شود تاباپانهادن او برزمین وبه دنیا آمدنش ،اولین كلامی كه می شنود ندای توحید باشد وآمادگی برای اقامه نماز .
گام چهارم:
پس از آن كه كودك ،مراحل رشد را به خوبی طی كرد وباتغذیه مناسب توانست راه رفتن رابه خوبی یاد بگیرد وقدرت تكلم او به حدّی رسید كه توانست جمله های كامل رابیان كند ؛یعنی حدود سه سالگی ،دراسلام سفارش به كارهایی شده جهت آشنایی هر چه بیشتر او باتوحید وانجام فریضه نماز .
به این حدیث توجه كنید : هنگامی كه كودك به سه سالگی رسید،هفت بار به او گفته شود كه "لا اله الّا الله " بگوید وهنگامی كه سه سال وهفت ماه وبیست روزه شد هفت بار به او گفته شود كه" محمد رسول الله" بگوید .هنگامی كه چهار ساله شد ،هفت بار به او گفته شود كه "صلی الله علی محمد وآل محمد " بگوید . هنگامی كه پنج ساله شد اورا بامفهوم جهت چپ وراست آشنا كرده سپس صورت اورا به سمت قبله كرده واز او خواسته شود كه سجده كند.هنگامی كه هفت ساله شد ،ركوع وسجده به او آموزش داده شود .
در پایان هفت سالگی به او گفته شود كه :صورت ودست هایت را بشوی .سپس به او گفته شود كه نماز بگذار هنگامی كه نه ساله شد :وضو ونماز به صورت كامل به او آموزش داده شود تااقدام به انجام نماز نماید واگر نخواند باز خواست شود.اگر وضو ونماز راكامل یادگرفت وانجام داد ،خداوند پدر ومادر اورا بیامرزد .آن چه از این حدیث می توان دریافت این است كه در امر آموزش كودك ،نباید عجله كرد وبازور وفشار اورا بامفهوم نماز آشنا كرد .بلكه باید با اصل تمرین وتكرار وتدریج به این مهم پرداخت تا كودك در ضمن تكرار با این جمله ها ورفتار ها آشنایی پیدا كند .
نكته دیگری كه باید به آن توجه داشت این است كه دنیای كودك تا هفت سالگی بازی است (الولد یلعب سبع سنین ) لذا این مفاهیم باید در قالب بازی ویا قصه گویی وشعر وسرود خوانی انجام گیرد .مراقبت های همیشگی وبهره گیری از تشویق های كلامی ومادّی می تواند كودك را در این امر به خوبی كمك كند ، تابا مشوّق های بیرونی ،كم كم او به سمت انگیزه های درونی پیش برود كه در سنّ تكلیف با آگاهی واطلاع مناسب نماز را به جا آورد.
منبع:مرکز تخصصی نماز
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: نماز
برچسب‌ها: كودك و نماز مقالات نماز