قرآن کریم موضوعی را تذکر داده است که مفهومش شامل حال تمام افراد بشر می شود؛ هر چند ملفوظ و منطوق آن بنی اسرائیل اند و آن این که: گرفتاری بنی اسرائیل به مکر دشمنان و مصائبی که برای آنان رخ داد بر اثر انجام ندادن اوامر الهی و خودداری نکردن از محرّمات بود. باید دانست هر ملّتی راه عناد و طغیان را در پیش گیرد، در همین دنیای فانی هم، خوار و ذلیل می شود و مجبور است به ذلّت تن دهد البته اولیای خدا [که در میان آن ملت ها می زیستند] این گونه نبودند و هیچ گاه زندگی آنان با ذلت توأم نشد؛ می فرماید:

«وَقَضَینا إِلی بَنِی إسرءِیلَ فِی الکتب لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتینِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کبیرًا»[1]

منظور از این که «حکم کردیم یا مقدّر نمودیم»، نه این است که جنبۀاجباری در کار باشد؛ بلکه از نظر احاطۀعلم خداوند به عالم هستی و حوادث آن است. [2] او عالم است بر این که افراد بشر به اختیار خودشان چه راهی را در پیش می گیرند و خود را سعید و یا شقی می نمایند؛ از این جهت می فرماید: «ما پیش بینی کردیم. »[3]

پی نوشت

[1] سوره مبارکه اسراء، آیه 4