2- عدم حرمت غنا و حرام شدن آن بواسطه گناهان مقارن با آن بوده است. 
فقهايي مانند محدث كاشاني و محقق سبزواري بر اين نظر هستند كه گناهاني مانند ميگساري، اختلاط زن و مرد و شهوتراني، موجب حرمت غنا مي‌شود. 
استناد آنها به رواياتي كه مي‌گويد قرآن را با غنا بخوانيد
"لیس منا من لم یتغن بالقرآن " ، "سالته عن الغنا هل یصلح فی الفطروالاضحی والفرح قال (ع) لاباس به ما لم یعص به" دلالت بر عدم حرمت غنا است.

3- ديد گاه تفصيل بين غناي شهواني و مبتذل و غناي غيرشهواني 
فقهايي مانند شيخ طوسي ، علامه بحراني و از معاصرين امام خميني و آيت الله خويي، نظر آنها اين است كه ديدگاه دوم همان ديدگاه سوم است. 
مبنای آنها "اصاله الحلیه واصاله البرائه " می‌باشد و از علمای معاصر مانند آیت ا...سیستانی و آیت ا...تبریزی همین دیدگاه را دارند كه نظر آنها بر این است همه چیز حلال است و منعی ندارد، آنچه كه حرام است دلیل می خواهد

معیار های موسیقی حلال و حرام

با بررسی آیات و روایاتی كه به نحوی با موسیقی ارتباط دارد، بخصوص روایاتی كه ناظر بر موسیقی های مربوط به دربار اموی و عباسی بوده است، می توان ملاكهایی را به دست آورد كه به طور كلی هر موسیقی با كلام و آواز و بی كلام، اصیل یا تلفیقی و... در صورتی كه حائز ویژگی های زیر باشد، حرام است:
1- اشعار عاشقانه به معنای جنبه های جنسی آن كه در میان اشراف و درباریان رواج داشته و توسط مردان زن نما، كنیزان خوش صدا و یا نوجوانان خوش صدا خوانده می شده است؛
2- خوانندگی همراه با رقص و نوازندگی با ابزارهایی موسیقی؛
3- هر نوع موسیقی با حضور مشترك زنان و مردان در مجالس عیش و نوش؛ 
4- موسیقی مناسب مجالس شرابخوارگی، قمار و به طور كلی مجالس فسق و فجور و گناه؛
5- موسیقی لهوی (لهو چیزی است كه موجب انحراف انسان از مسیر الهی و معنویت و یاد خدا باشد)؛
6- موسيقی كه موجب اشاعه فحشا شود و انسان را به گناه و شهوترانی تشویق كند؛
7- موسیقی كه محتوی و اشعار آن باطل و ناحق باشد؛
8- موسیقیی كه انسان را به بی حالی، سرخوردگی، واخوردگی، انزوا، گوشه گیری، نومیدی، یاس و سرانجام خودكشي بكشاند؛
9- موسیقی به گونه ای باشد که انسان را ازحال طبیعی خارج وموجب زوال عقل گردد.
موسیقی ای كه لغو باشد، آنچه هدف عقلایی نداشته باشد، و بیهوده باشد، نمی توان حرام دانست زیرا هر لغوی حرام نیست.

مجموع ویژگی های فوق در سه محور اصلی است:
اول: آهنگ؛ اگر آهنگ طرب آور و رقص آور باشد، میل به شهوترانی و انحراف را ایجاد می كند و حرام است.
البته هر آهنگ طرب آور حرام نیست ولی اگر به حدی باشد که انسان را از حال طبیعی خارج وموجب زوال عقل گرددحرام است. 
دوم: محتوای آهنگ و اصطلاحا ماده غنا؛ اگر محتوی لهو و باطل و منفی و زشت باشد، حرام است.
سوم: شرایط آهنگ؛ اگر تناسب با مجالس فسق و فجور و گناه داشته باشد، حرام است.
اصطلاحا موسیقی با چنین شرایطی را موسیقی یا غنای لهوی نامیده‌اند. از دقت و توجه در معنای لهو، نیز جهت گیری كلی موسیقی لهوی روشن می شود.
در فتاوای علمای معاصر موسیقی مناسب مجالس لهو و عیاشی باشد و یا موجب مفسده باشد حرام است و غیر آن حرام نیست.
اكثر موسيقي هالي سنتي و محلي ايراني و نيز موسيقي‌هاي كلاسيك و سمفوني‌هاي غربي از نوع موسيقي و غناي لهوي حرام نيست. 
در مورد همخواني خانم‌ها و يا خانم‌ها و آقايان در موسيقي‌ها و تواشيح اگر به گونه غناي حرام نباشد يعني تحريك جنسي و شهواني نداشته باشد و مناسب مجالس گناه نباشد و بطور كلي مفسده‌اي نداشته باشد اشكال ندارد و اكثر عالمان معاصر بدان فتوا داده اندا . 
در مورد خوانندگي ونیز مداحی خانم‌ها نيز همان قاعده كلي و معيارهاي بيان شده صادق است يعني صداي خوب و آواز همراه آهنگ حرام نيست ولي اگر صداي آنان در معرض ريبه، تلذذ، تحريك شهواني باشد، يا بعنوان ثانوي، و يا به عنوان غناي لهوي حرام مي‌باشد و برخي عالمان معاصر تصريح كرده‌اند گوش دادن به آواز زن اگر غنا نباشد و باعث التذاذ جنسي و تهييج شهوت نشود و مفسده‌اي بر آن مترتب نگردد اشكال ندارد.

موسیقی مشكوك 
به طور كلی می توان گفت در هر موردی كه یقین داشتیم موسیقی لهوی یا حرام است خواه موسیقی ایرانی باشد یا غربی، با آهنگ باشد یا با كلام، اجتناب از آن واجب است مانند موسیقی های شهوانی و برعكس، هر مورد كه یقین داشتیم موسیقی غیر لهوی است مانند سرودهای انقلابی و رزمی، در این صورت جایز است و مانعی ندارد. اما گر چنین یقین و علمی پیدا نكردیم، چه از جهت مثبت بودن و منفی بودن آن، بنابر قاعده مشهور اصولی كه در شبهات حكمیه، یعنی جایی در حكم یك موضوع شك داریم، اصل برائت جاری میشود یعنی اشكال ندارد و حلال است. 
حتی فقیهانی كه غنا را به طور مطلق حرام دانسته اند، حكم به حلال بودن موسیقی های مشكوك داده‌اند «در شبهه (مورد مشكوك) موضوعی كه بازگشت آن به شبهه حكمی است، اصل مباح بودن و جایز بودن است» . عموما فقیهان بزرگ در غنا و بسیاری موضوعات به عرف ارجاع داده‌اند البته عرف به تنهایی دلیل مستند در برابر كتاب و سنت و اجماع و عقل محسوب نمی شود بلكه اعتبار آن منوط به كاشفیت از امضاء شارع است كه در این صورت در سنت داخل می شود. ولی پس از توجه به ملاكهایی كه ذكر آن گذشت، انطباق آهنگ و موسیقی و صدا با عرف سنجیده می شود.
صاحب جواهر می نویسد: «الغناء كیفیه خاصه موكوله الی العرف» . البته محقق اردبیلی و شهید ثانی نیز در آثار خویش شبیه این مطالب را نوشته‌اند . امام خمینی هم تشخیص موسیقی مطرب و صداهای مشكوك را برعهده عرف می دانند. 


والسلام علیكم و رحمه ا...

منابع و مآخذ:
1. قرآن كريم. 
2. ابراهيمي، نادر، چيستي هنر، تدوين سيد عباس نبوي، مركز پژوهش‌هاي نهاد، 1378.
3. ابشیهی (ابوالفتح)، احمدبن علی، المستطرف، قم، الشریف الرضی، 1409ق، ج2.
4. ابن بابویه، محمدبن علی، امالی، كتابخانه اسلامیه، 1362.
5. ابن علي، زين الدين (شهيد ثاني)، مسالك، نشر دانشگاهي، 1367. 
6. ابن منظور، لسان العرب، بیروت، دارصادر، 1200ق، ج15.
7. اخوان الصفا، رسایل اخوان‌الصفا، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران1374، ج1.
8. افلاطون، زيبايي، ترجمه دكتر حسن لطفي، تهران، ابن سينا، آذر 1348.
9. انصاری، مرتضی، مكاسب، قم، اسماعیلیان، 1372.
10. آیتی دكتر محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1362.
11. ایرانی، اكبر، هشت گفتار پیرامون حقیقت موسیقی غنایی، سازمان تبلیغات، تهران، 1370.
12. بركشلی مهدی، اندیشه های علمی، فارابی در باره موسیقی، فرهنگستان ادب و هنر، ایران، تهران، 1357، 
13. بينش، محمد تقي، شناخت موسيقي ايران، دانشگاه هنر، تهران 1382. 
14. تولستوي، لئون، هنر چيست، ترجمه كاوه دهگان، تهران، امير كبير 1373. 
15. جناتی محمد ابراهیم، هنر و زیبایی از نگاه مبانی فقه اجتهادی، در مجله كیهان اندیشه، شماره 68، قم، 1375.
16. جنیدی فریدون، زمینه شناخت موسیقی ایران، انتشارات پارت، چاپ دوم، تهران، 1372.
17. الحر العاملی، محمدبن حسن، وسایل الشیعه، مكتب الاسلامیه، تهران، 1403ق، ج12.
18. الحویزی، عبدعلی، نورالثقلین، قم، اسماعیلیان، ج3.
19. خالقی روح ا...، سرگذشت موسیقی ایران،، صفی علیشاه، تهران، 1352، ج2.
20. خالقی روح ا...، نظری به موسیقی، صفی علیشاه، تهران، 1377.
21. خمینی، روح ا...، مكاسب محرمه، اسماعیلیان، قم، 1368، ج1.
22. الخوارزمي، ابي عبدالله، مفاتيح العلوم، 1342 ه.ش.
23. خویی، ابوالقاسم، منهاج الصالحین، نجف، الادب، 1408ق.
24. خویی، ابوالقاسم، منیه السائل، چاپ سوم، قم. 
25. دانشور، سيمين، شناخت و تحسين هنر، چاپ اول، تهران 1357.
26. راهگاني، روح انگيز، تاريخ موسيقي جهان، پيشرو، 1376. 
27. رفیع پور، فرامرز، جامعه، احساس و موسیقی، شركت سهامی انتشار، تهران، 1375، چاپ اول.
28. روشن روان كامبیز، موسیقی شناسی، جزوه درسی دانشكده سیمای جمهوری اسلامی ایران.
29. ريد، هربرت، معني هنر، ترجمه نجف دريا بندري، انتشارات علمي و فرهنگي، چاپ پنجم، 1374.
30. سبزواری، محقق محمدباقر، كفایه الاحكام، اصفهان، [بی نا]، [بی تا].
31. شاهرودی، سید علی، محاظرات فی الفقه.
32. شعبانی عزیز، تاریخ موسیقی، چاپخانه مصطفوی، شیراز، 1352، ج1.
33. شيخ طوسي، استبصار. 
34. طباطبایی محمد حسین،المیزان، انتشارات اسلامی، ج16.
35. فغفور مغربی، حمید، رساله دكتری (سطح 4) الغنا و الموسیقی. 
36. فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، قاموس المحیط، بیروت، دارالاحیاء الترت العربی، 1409ق، ج4.
37. فیض كاشانی، محمد حسن، تفسیر صافی، قم، مكتب الاعلام الاسلامی، 1376ش، ج1.
38. فیض كاشانی، محمد حسن، مفاتیح الشرایع، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه، 1401ق، ج2.
39. الفیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، قم، دارالهجره، 1405ق، ج2.
40. قریب، محمد حسین، تاریخ موسیقی، هنر و فرهنگ، تهران، 1364. 
41. قندي، دكتر سياوش، چيستي هنر، تدوين سيد عباس نبوي، مركز پژوهش‌هاي نهاد، 1378.
42. كليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، دار الكتاب الاسلامي، قم، 1375
43. مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، جلد 76.
44. مسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب، بیروت، دارالمعرفه[بی تا]، ج1.
45. مسعودیه محمدتقی، موسیقی شناسی تطبیقی، انتشارات سروش، تهران، 1365. 
46. مطهری، مرتضی، فطرت، انتشارات صدرا، چاپ دوم، تهران، 1370.
47. معرفت محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن، موسسه نشر اسلامي، قم، 1421 ق، ج5،. 
48. ن.كولوسووا، مقدمه ای بر شناخت موسیقی، ترجمه علی اصغر چارلاقی، نشر سپیده [بی جا]، 1365، ج2.
49. نجفی، محمد حسن، جواهر الكلام، مكتبه الاسلامیه، ج22.
50. یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ پنجم، تهران، 1366، ج2.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: