يا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ* الَّذِي خَلَقَكَ فَسَوَّاكَ فَعَدَلَكَ * فِي أَيِّ صُورَةٍ مَا شَاءَ رَكَّبَكَ* (انفطار/6 ــ 8)
 

«اي انسان چه باعث شد كه به خداي كريم بزرگوار خود مغرور گشتي* آن خدايي كه تو را از عدم به وجود آورد به صورت تمام و كامل بياراست و به اعتدال برگزيد* و حال آن كه به هرصورتي كه خواستي خلق توانستي كرد.»
************
«اي انسان! چه چيزي جاي آفريدگار خود كه درنهايت خوبي است چشم تو را گرفته؟! آفريدگاري كه تو را آفريد، مدت كوتاهي بعد تو را به اندازه هاي مساوي تقسيم نمود، و مدت كوتاهي بعد تو را به تعادل رسانيد ــ در هر شكلي كه خواسته بود تو را رفته‌رفته شكل داد».
حرف «ف» حرف عطف براي ترتيب و تعقيب است. يعني انجام كاري را بلافاصله يا با فاصلة كوتاهي پس از انجام كار ديگري بيان مي كند. (مدت زمان فاصله بستگي به كلِ زمانِ مقولة مورد بحث دارد». و جمله به اين معني مي شود كه «تسويه» در مدت كوتاهي پس از «خلق» صورت مي گيرد و «تعديل (تعادل)» پس از تسويه صورت مي گيرد.
ــ نكات آيه:
1 ــ انسان ابتدا آفريده مي شود. 2 ــ انسان مدت كوتاهي پس از آفرينش به اندازه هاي مساوي تقسيم مي شود. 3 ــ انسان مدت كوتاهي پس از تقسيم شدن به تعادل رسانده مي شود. 4ــ انسان پس از به توازن رسيدن آغاز به شكل گرفتن به شكلي كه از پيش خواسته شده (ازپيش تعيين شده) مي كند.
1.انسان ابتدا آفريده مي شود:
وقتي سلول نطفه مرد (اسپرم) وارد تخمك زن مي شود و در هم ذوب و باهم تركيب مي شوند در آن زمان انسان به عنوان يک هويت و فرديت و اين كه چه ويژگي ها و خصوصيات فيزيكي خواهد داشت، آفريده مي شود.
2.انسان مدت كوتاهي پس از آفرينش به اندازه هاي مساوي تقسيم مي شود:
چنان‌كه آيه مي گويد: انسان ساعاتي پس از آفرينش (يعني ساعاتي پس از ذوب شدن هسته هاي سلولي اسپرم و تخمك كه در آن ‌وقت انسان به عنوان يك هويت، يك ماهيت و يك فرد آفريده مي شود، كه در اولين شبانه روز صورت مي گيرد)، اولين تقسيم سلولي صورت مي گيرد. از آن به بعد هر 12 تا 15ساعت سلول ها تقسيم مي شوند. درضمن 3 تا 4 شبانه‌روزي كه تخم در مسير رفتن به طرف رحم است، ابتدا به دو قسمت مساوي تقسيم مي شود، بعد به چهارقسمت، بعد به هشت قسمت، بعد به شانزده قسمت، و بعد به سي‌ و دو قسمت. بعد سلول ها (يعني آن 32سلول) به دو دسته مساوي تقسيم مي شوند و خود را به كناري مي كشند.
3.انسان مدت كوتاهي پس از تقسيم شدن به تعادل رسانده مي شود:
در اولين سلول (يعني: سلول تخمك زن كه اسپرم وارد آن مي شود و در هم ذوب مي شوند)، مواد غذايي موجود در سيتوپلاسم (كه دور هسته را گرفته) بيش از ميزان مورد نياز هستة آن سلول است. به ميزاني‌ كه سلول‌ها رفته‌رفته تقسيم مي شوند متعاقب آن نسبتِ زياديِ مواد غذاييِ موجود در سيتوپلاسم ها نسبت به ميزان مورد نياز سلول نيز رفته‌رفته كم و كم‌تر مي شود. تا اين كه وقتي تقسيم آن ها تمام مي شود (به 32سلول مي رسند) اين نسبت به تعادل مي رسد. يعني پس از اين كه 16سلول آخر به 32سلول تقسيم شدند نسبت مواد غذايي موجود در سيتوپلاسمِ هر سلولي مساوي مي شود با ميزان نياز هستة آن سلول. و به اين شكل انسان (كه در آن نقطه همان سلول‌هاست) به تعادل مي رسد.
4.انسان پس از تعادل يافتن آغاز به شكل گرفتن به شكلي كه ازپيش خواسته شده است (ازپيش تعيين شده است) مي كند:
پس از اين كه تقسيم سلولي تمام مي شود و ميزان مواد غذايي موجود در سيتوپلاسم هاي سلول ها نيز معادل نياز هسته هاي آن ها مي شود، شكل‌گيري جنين آغاز مي شود. شكل و شمايل جنين و ساير خصوصيات فيزيكي آن نيز همان‌گونه كه آيه آن را مطرح مي كند پيش از اين كه جنين شكل بگيرد وجود دارد، كه انسان آن ها را به صورت اطلاعاتي كه به صورت كد در خلاياي توارثي ضبط شده درك و تصور مي كند.
آفرينش انسان از يك حيات يگانه در دنيا و آخرت
************

مَا خَلْقُكُمْ وَلَا بَعْثُكُمْ إِلَّا كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ (لقمان/28)
 

«آفرينش كنوني شما و برانگيختن شما چيزي بيش از يك حيات يگانه نيست كه همانا خدا شنوا و بينا (به يك لحظه به احوال خلق) است.»
************
در رابطه با چگونگي برانگيخته شدن ما از يك حيات يگانه در آخرت، ما فعلاً چيزي نمي دانيم، ولي اين كه قرآن مي گويد: آفرينش و زندگي كنوني ما از يك حيات يگانه درست مي شود «درست» است. ما از يك حيات يگانه آفريده مي شويم، از يك سلول. وقتي سلول نطفه مرد وارد تخمك زن مي شود و با آن تركيب مي شود، در آن نقطه يك انسان آفريده مي شود، و چيزي بيش از يك سلول نيست.
جنين به طرف پستان مادر هدايت مي شود
************

وَهَدَينَاهُ النَّجْدَينِ (بلد/10)
 

«و راه خير و شر به او ننموديم.»
************
و آيا ما او را (نوزاد انسان را) به طرف پستان ها هدايت نكرديم!
تحقيقاتي كه در اين رابطه انجام شده نشان داده كه وقتي نوزاد متولد مي شود اگر بند ناف وي بريده نشود و ميان پاهاي مادر به حال خود گذاشته شود، تقريباً پس از پانزده دقيقه شروع مي كند به خزيدن درجهت پستان مادر. گفته مي شود كه نوزاد بوي پستان مادر را مي شناسد و دنبال آن مي رود. (اين دليل شايد درست باشد ولي بو معمولاً «به طور يكسان» در فضا پخش مي شود. و وقتي انسان بخواهد بداند بو از كجا مي آيد، به اين طرف و آن طرف مي رود و مي بيند بو در كجاها بيش تر مي شود و در كجاها كم تر، تا اين كه خود را به محل بو مي رساند، درحالي‌ كه نوزاد از همان ابتدا دقيقاً در راستاي سينة مادر پيش مي رود. به هرحال نكتة مورد نظر ما در آيه مطلق «هدايت شدن» نوزاد است كه در هرحال به قوت خود باقي خواهد بود).
گنيجينه‌ي اسرار
قرآن گنجينه اي است سرشار از مسائل و مفاهيم گوناگون كه از قديم‌الأيام توجه بسياري از انديشمندان و صاحب‌نظران را به خود جلب كرده است. درباره اعجاب و اعجاز اين كتاب مقدس گفتني‌هاي بسياري گفته اند و درمورد قدرت خارق‌العاده قرآن همين نكته بس كه چگونه اعراب باديه‌نشين دوره جاهليت را به ملتي بدل كرد كه صلاي ايمان و وحدت و تمدن در جهان در دادند.
نيتروزآمين‌ها
نيتروزآمين‌ها، دسته اي از آمين ها هستند كه به عنوان سرطان‌زا شناخته شده اند. اين تركيبات در برخي گوشت هاي خام، مانند گوشت خوك سرخ شده وجود دارند. به نظر مي رسد كه يك علت حرام بودن گوشت خوك در اسلام و قرآن، برخي خاصيت هاي بد آن مانند همين وجود عامل سرطان‌زا در آن باشد.
درضمن يك عامل ديگر هم مي تواند وجود كرم تنياي مسلح كه باعث بيماري بسيار حادي در روده ها مي شود باشد.
************
قُلْ لََّا أَجِدُ فِي مَا أُوحِي إِلَي مُحَرَّمًا عَلَى طَاعِمٍ يطْعَمُهُ إِلَّا أَنْ يكُونَ مَيتَةً أَوْ دَمًا مَسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنْزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقًا أُهِلَّ لِغَيرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (انعام/145)
«بگو اي پيغمبر در احكامي كه به من وحي شده من چيزي را كه براي خورندگان طعام حرام باشد نمي يابم جز آن كه ميته باشد يا خون ريخته يا گوشت خوك كه پليد است و يا حيوان كه بدون ذكر نام خدا از روي فسق ذبح كنند و در همين‌ها كه حرام است نيز هرگاه كسي به خوردن آن ها مضطر گرديد درصورتي ‌كه از روي ستم و از راه تعدي و تجاوز از فرمان خدا نباشد و به قدر ضرورت صرف كند باز خدا خواهد بخشيد كه همانا خداي تو بخشنده و مهربان است.»
************

إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيكُمُ الْمَيتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيرِ اللَّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَيهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (بقره/173)
 

«به تحقيق حرام گردانيد خدا بر شما مردار و خون و گوشت خوك را و هرچه را كه به اسم غيرخدا كشته باشند پس هركس به خوردن آن ها محتاج شود درصورتي‌ كه به آن تمايل نداشته و از اندازه‌ي سد رمق نيز تجاوز نكند گناهي بر او نخواهد بود كه به قدر احتياج به خورد به درستي ‌كه خدا آمرزنده و مهربان است.»
************

حُرِّمَتْ عَلَيكُمُ الْمَيتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ذَلِكُمْ فِسْقٌ الْيوْمَ يئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (مائده/3)
 

«براي شما مؤمنان گوشت مردار و خون و خوك و آن ذبيحه‌اي را كه به نام غير خدا كشتند همه حرام شد و نيز حرام است هر حيواني كه نخفه كردن يا به چوب زدن يا از بلندي افكندن يا به شاخ زدن به هم مي‌ميرند و نيز نيم‌خورده‌ي درندگان جز آن را كه قبلاً تزكيه كرده باشيد حرام است و نيز آن را كه براي بتان مي كشد و آن را كه به تيرها قسمت مي كنيد (رسمي بود در جاهليت كه چون در امري مردد مي شدند به تيري مي نوشتند (خدا امر كرد) و به تيري ديگر مي نوشتند (خدا نهي كرد) آن گاه تيرها درهم ريخته و يكي به قرعه بيرون آورده مابق آن رفتار مي كردند) كه اين كار فسق است امروز كافران از اين كه به دين شما دست برد زنند و اختلالي رسانند طمع بريدند پس شما از آنان بيمناك نگشته و از من بترسيد امروز (به عقيده‌ي اماميه و برخي اهل سنت روز غديرخم و خلافت علي(ع) مراد است) دين شما را به حد كمال رسانيدم و بر شما نعمت را تمام كردم و بهترين آئين را كه سلام است برايتان برگزيدم پس (هرگاه كسي در ايام مجاعت و سختي از روي اضطرار نه به قصد گناه چيزي از آنچه حرام شده مرتكب شود حق بر او سخت نگيرد كه) خدا بسيار بخشنده و مهربانست.»
************
$ِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيكُمُ الْمَيتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (نحل/115)
«خدا بر شما بندگان تنها مردار و خون و گوشت خوك و آنچه را به نام غيرخدا ذبح كنند حرام گردانيد و باز از همين حرام ها نيز اگر كسي مضطر و ناچار شود بي‌آنكه قصد تجاوز و تعدي از حكم خدا نمايد به قدر ضرورت تناول كند خدا البته غفور و مهربانست.»
************
بادها عمل لقاح‌ها را انجام مي دهند
************

وَأَرْسَلْنَا الرِّياحَ لَوَاقِحَ فَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً (حجر/22)
 

«و بادها را براي لقاح دادن ها مي فرستيم و بعد از آسمان (ابر) آب پائين مي فرستيم»!
************
ــ نكته آيه: بادها لقاح‌هاي گوناگوني را انجام مي دهند و ازجمله باعث بارندگي مي شوند:
(جمع بودن «لَواقِح» به معني: تلقيح‌دهنده‌ها، به اين معني است كه بادها بيش از دونوع عمل «تلقيح» انجام مي دهند).
همة كاركردهاي مذكور باد، نوعي عمل باروسازي است. (يعني: معني واژه لقاح همة آن موارد را در برمي‌گيرد).
همين‌طور بادها، درختان و گياهان را تلقيح مي دهند كه برخي از تخم‌ها و هاگ‌هاي آن ها ازجمله قارچ‌ها ميكروسكوپي هستند.
بدن انسان
************

إِنْ كُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَيهَا حَافِظٌ (طارق/4)
 

«قسم به اينان كه هر شخصي را البته مراقب و نگهباني است.»
************
هركسي در درون خود نيروي پشتيباني دارد.
نيروي حفاظتي بدن
«نَفس»: زندگي و خودآگاهي در پديده زنده، و آنچه غرايز و احساسات و هستي خود را درك مي كند و از خود به عنوان «من» ياد مي كند. پديده زنده با زنده بودن نَفس زنده است و با مردن نَفس مي ميرد و همين‌طور با مردن بدن نَفس نيز مي ميرد. نَفس فوت هم مي كند و فوت وضعيت ميان مرگ و زندگي است مانند خواب و بي‌هوشي). نفس در آيه مجاز است و به جاي جسم آمده است. به عبارتي آيه مي گويد: هر جسمي نيروي پشتيباني دارد كه نتيجة پشتيباني از زندگي آن جسم مي شود پشتيباني از «زندگي نفس آن جسم».
«حافظ»: اسم فاعل از مصدر حفظ است. حفظ به معني: چيزي را از درون يا در درون نگهباني و پشتيباني نمودن است. («حراست» به معني: چيزي را از بيرون نگهباني و پشتيباني نمودن است). و حافظ: كسي يا چيزي است كه چيزي را از
درون آن يا در درون آن نگهباني و نگهداري و پشتيباني مي كند).
ــ نكته آيه: هركسي در درون خود نيروي پشتيباني دارد:
بدن هر انساني يك سيستم حفاظتي دفاعي دارد. برخي از سلول هاي آن در جاي مخصوصي به انتظار وارد شدن غيرخودي‌ها (باكتري ها، ويروس ها، ميكروب ها و مواد خطرناك) هستند و برخي با جريان خون در سراسر بدن گشت مي زنند و هنگام برخورد با دشمن با آن درگير شده و آن را از پا درمي‌آورند. و به اين ترتيب سلامتي بدن را در برابر بيماري ها حفظ مي كنند و بدن زنده مي ماند و با زنده ماندن بدن نفس زنده مي ماند.
تصويري از سلول هاي مغز استخوان انسان كه با ميكروسكوپ ديده مي شوند. در مغز استخوان هر دقيقه ميليون ها سلول درست مي شوند تا به بخش هاي ديگر بدن صادر شوند. اين سلول ها بين يك صدم تا سه صدم ميلي‌متر قطر دارند.
سرانگشتان
************

أَيحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَلَّنْ نََّجْمَعَ عِظَامَهُ* بَلَى قَادِرِينَ عَلَى أَنْ نُسَوِّي بَنَانَهُ (قيامت/3-4)
 

«آيا انسان مي پندارد كه ما هرگز استخوان هاي او را جمع نخواهيم كرد؟ چرا! ما حتي مي توانيم سرانگشتان او را نيز دوباره درست كنيم»!
************
(واژه بنان در اصل به معني: «تكيه‌گاه و چيزي كه به نوعي و به نحوي به آن تكيه مي شود» است. در معني دوم خود ازجمله به: قسمت داخلي سر انگشتان، يعني همان قسمتي كه در تصوير مي بينيم اطلاق شده، به اعتبار اين كه «انسان در كارها و نشست و برخاست هاي خود به آن ها تكيه مي كند»).
ــ نكته آيه: سرانگشتان وضعيت خاصي دارند:
سرانگشتان هر فردي رسم و نمودار كاملاً منحصربه ‌فرد خود دارد. حتي دو نفر دوقلو را نمي توان يافت كه نمودار سرانگشتان آن ها نظير هم باشد (دوقلوهاي موسوم به «دوقلوهاي همسان» كه از يك تخم درست مي شوند نيز نمودار سرانگشتان آن ها دقيقاً يكي نيست ولي تميز دادن آن ها دقت و بررسي زيادي مي خواهد). نمودار سرانگشتان از تولد تا وفات ثابت مي ماند، و به هرچيزي دست زده شود اثر خود را به جا مي گذارد، و قطر خط هاي آن در مردان از زنان، بزرگ تر است.
اين كه قرآن «دوباره‌سازي سرانگشتان» را مطرح مي كند به اين معني نيست كه آفرينش سرانگشتان سخت‌تر و پيچيده‌تر از اندام هاي ديگر است، بلكه به اين معني است كه سرانگشتان چيزِ خاصي دارند و در آينده كشف مي شود و آيه روشن مي كند كه قرآن سخن خداوند است. انسان در قرن نوزدهم به وضعيت سرانگشتان پي برد.
نعمت بودن مرجان
************

يخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَالْمَرْجَانُ* فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (رحمن/22-23)
 

«از هردوي آن ها (از هردو درياي شور) مرواريد و مرجان در مي‌آيد. كدام ‌يك از اين نعمت هاي پروردگار خود را مي توانيد تكذيب كنيد»؟!
************
ــ نكته آيه: آيه مرجان را نعمت شمرده است:
در زمان پيامبر، مرجان استفاده اي كه بتوان آن را نعمت ناميد نداشته است. امروزه انسان از برخي مرجان ها در ترميم استخوان هاي آسيب ديده و ناقص شده استفاده مي كند. وقتي مرجان به استخوان پيوند زده مي شود، علي‌رغم اين كه بدن فسفات كلسيم دارد و مرجان كربنات كلسيم، با اين‌ حال استخوان مرجان را رد نمي كند، بلكه آن را مي پذيرد. ابتدا خون دور قطعه مرجان را محاصره مي كند و آن را ذوب مي كند. بعد استخوان را در خود قاطي مي كند و رفته‌رفته با استفاده از آن، خود را ترميم مي كند و دقيقاً شكل اصلي خود را به خود مي گيرد.
مرجان از استخوان قوي‌تر است ولي تركيبات آن ها ضمن كم و زياد بودن در هركدام مشترك است. مثلاً هردو كلسيم، منيزيم و فلوئور دارند. كلسيم مرجان و استخوان تقريباً مساوي است. منيزيمِ استخوان تقريباً كمي كمتر از دو برابر منيزيم مرجان است. ازنظر فلوئور، مرجان كمي بيش تر از استخوان فلوئور دارد.
روند قوي و ضعيف شدن بدن
************

اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ ضَعْفٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ ضَعْفٍ قُوَّةً ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ ضَعْفًا وَشَيبَةً يَخْلُقُ مَا يشَاءُ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْقَدِيرُ (روم/54)
 

«خدا آن است كه شما را از چيزِ سست آفريد، مدتي پس از سستي روند پيوسته نيرومند شوندگي قرار داد، مدتي پس از روند نيرومندي روند پيوستة سست شوندگي و پيري قرار داد. خدا آن چه را مي خواهد مي آفريند و او داناي توانمند است».
************
ــ نكات آيه:
1.انسان ابتدا از چيز سست آفريده مي شود:
انسان در ابتدا از يك سلول آفريده مي شود كه تركيب در هم ذوب شده‌اي است از تخمك زن و سلول مني مرد (اسپرم). اين سلول موجودي است كاملاً سست. يعني بي‌استخوان و غضروف و غيره.
2.مدتي پس از سستيِ ساختارِ خلقت، انسان پيوسته روند نيرومند شوندگي به خود مي گيرد:
پس از مدتي (تقريباً پس از سه هفته) رشد سلول اوليه (كه كاملاً سست است) به نقطة توليد استخوان مي رسد كه نيرومند ترين بافت بدن است. در استخوان ها نيز همان‌گونه كه بافت هاي جديد توليد مي شوند بافت هاي قديمي خراب مي شوند. از وقتي ‌كه توليد بافت استخواني آغاز مي شود تا 30سالگي هر ساله پيوسته بافتي كه توليد مي شود يك درصد از بافتي كه خراب مي شود بيش تر است. يعني دقيقاً همان‌طور كه آيه مي گويد: انسان پس از سستي ساختار خلقت خود روند پيوستة نيرومند شوندگي به خود مي گيرد. (واژه جَعْل به معني «قرار دادن» به معني: پيوسته و همواره انجام دادن يا بودن چيزي يا كاري است. مثلاً وقتي آيه مي گويد: پس از سستي نيرومندي جَعْل كرده (قرار داده)، به اين معني است كه انسان پيوسته نيرومند مي شود).
3.مدتي پس از روند پيوستة نيرومند شوندگيِ ساختارِ خلقت، خلقت روند پيوسته سست‌شوندگي را در پيش مي‌گيرد:
از 40سالگي به بعد ميزان خراب شدن بافت هاي استخواني در هرسال يك درصد بيش تر از ميزان توليد آن هاست. به اين ترتيب چنان كه آيه مي گويد: مدتي پس از نيرومندشوندگي (كه تا 30سالگي بود)، انسان پيوسته روند سست شوندگي را در پيش مي‌گيرد (كه از 40سالگي است).
ضعيف شدن بافت هاي استخواني تا جايي مي رود كه سوراخ هاي ريز در آن ها ايجاد مي شود، طوري‌ كه حتي يك بار سبك نيز مي تواند منجر به شكستگي آن ها بشود. امكان شكستگي استخوان در مردان نصف زنان است، چون مردان از ابتدا بافت استخواني بيش تري دارند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع:
پناهی ، حسین /فیض آبادی،حمیده ، بيولوژي در قرآن- ش10 ، انتشارات فیض دانش ،1389

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: