پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ در شبانگاه ۷ تیر۱۳۶۰آیتالله سیدمحمد حسینی بهشتی، رییس وقت دیوان عالی کشور و بیش از ۷۰ نفر از مقامات و چهرههای برجسته سیاسی از جمله چهار وزیر، چند معاون وزیر، ۲۷ نماینده مجلس و جمعی از اعضای حزب جمهوری اسلامی در جریان انفجار دفتر اصلی این حزب توسط سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به شهادت رسیدند. این انفجار خود بحرانی اساسی را در کشور به وجود آورد. به طوری که سیاستمدران و تحلیلگران غربی آن را نشانه پایان عمر نظام جمهوری اسلامی تلقی کردند.
تحلیل منافقین از فاجعه هفت تیر
سازمان منافقین در تحلیلهای اولیه خود برای براندازی نظام جمهوری اسلامی، با این پیشفرض که ترور شهید بهشتی و یارانش، به مثابه پایان عمر نظام جمهوری اسلامی است دست به فاجعه هفت تیر زدند. از اینرو عمده ترین توجیه و تحلیلی که سازمان در سطح ردههای بالا در خصوص انفجار بمب در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی ارائه داد این بود که: «پس از سرکوب تظاهرات مردم در 30 خرداد، حالت رعب و یأس بر جامعه مستولی شده، بنابراین ما برای این که شکستپذیری و ضربهپذیری سیستم را نشان بدهیم تا مردم بفهمند که اگر بخواهند میتوانند سیستم را سرنگون کنند، دست به این عمل زدیم... اگر سیستم را به صورت هرمی فرض کنیم، ما به رأس هرم ضربه اساسی وارد کرده مغز متفکر آن را از بین بردهایم، ما به افرادی ضربه زدهایم که در سیستم جایگزین ندارند و در واقع عمل ما مانند رعد در آسمان بی ابر است.»
نشريه سازمان نیز در تحليلى از فاجعه هفتم تير با معرفی شهید بهشتی به عنوان "شاه مهره انقلاب" ترور وی را گامی مهم در براندازی نظام تلقی کرد و از "بی آینده شدن" نظام جمهوری اسلامی نوشت. منافقین تحلیل میکردند: «از بين رفتن 70 درصد كادر رهبرى و اركان حكومتىاش در نقاط مختلف كشور و بىآينده شدن مطلق رژيم، دقيقا محصول مقاومت انقلابى مسلحانه و به خصوص مرحله اول استراتژيک آن بوده است... او (بهشتى) تنها شاهمهرهاى بود كه مىتوانست آينده رژيم را... تضمين نمايد... مسعود رجوى در جمعبندى يک ساله مقاومت مسلحانه... چنين مىگويد: مجاهدين در اولين ضربهشان جايى براى تثبيت رژيم نگذاشتند.»
سازمان منافقین عمليات بمبگذاري خود را در يک جمعبندی اينگونه مطرح ميكند: «ضربه جبرانناپذير بر پيكر ارتجاع بهعنوان مرحله جديد مبارزه كه بر اثر آن رژيم قادر به راستكردن كمرش نخواهد بود.»
یکی از اعضای جدا شده سازمان منافقین نیز با اشاره به این تحلیل سازمان میگوید: «یک سال بعد از این قضیه [انفجار دفتر حزب جمهوری] رجوی آمد جلسه گذاشت و خواست توجیه کند که ما چرا انفجار 7 تیر را به وجود آوردیم؟ او میگفت ما با عملیات 7 تیرماه... آینده نظام را از بین بردیم. یعنی نظام را بیآینده کردیم.»
تحلیل رسانههای غربی
رسانهها و تحلیلگران غربی نیز فاجعه هفت تیر را به مثابه پایان کار نظام اسلامی تلقی کردند. مجله نيوزيک با عنوان «و حالا يک ضدانقلاب» به تحليل شرايط ايران پساز وقوع اين حادثه پرداخت و نوشت: «در ظاهر بهنظر ميرسد كه رژيم [امام] خميني در زير حمله تمام جناحها درحال خرد شدن باشد. و هر روز بنيصدر، درست بعداز اينكه چند نفر ديگر كشته ميشوند، به يكي ديگر از روزنامهنگاران غربي ميگويد كه رژيم كمتر از يكماه ديگر سقوط خواهد كرد...»
روزنامه شيكاگو تريبون نیز یک روز بعد از این فاجعه مينويسد: «ايران هم اكنون با بحران شديد سياسي دست به گريبان است، بحراني كه در چند هفته آينده به از هم پاشيدگي وحدت متزلزل اين كشور خواهد انجاميد و سرانجام چنين انحطاطي شايد خبري جز ناآرامي نباشد...»
تايم تاکید کرد كه آيتاللّه بهشتى «اميد اصلى براى تداوم انقلاب اسلامى بود.» واشنگتن استار هم فقدان شهید بهشتي را بهمنزله از دسترفتن تواناترين استراتژيست و سازنده روحانيت ايران توصيف كرد و كريستين ساينس مانيتور تأكيد كرد انفجار، اميد بنيادگرايان براي تشكيل يک دولت مذهبي پساز سرنگوني دولت بنيصدر را به يأس مبدل كرده است.
حل بحران
با انتشار خبر بمبگذاری در دفتر حزب جمهوری، آقایان دکتر باهنر، رجایی، هاشمی رفسنجانی، مهدوی کنی، موسوی اردبیلی و علیاکبر پرورش به خدمت امام رسیدند. علیاکبر پرورش با نقل خاطرهای از این جلسه، در مورد نحوه برخورد امام خمینی با این فاجعه میگوید:«وقتی خدمت امام رسیدیم، پس از تعارفات متعارف، مجلس چند دقیقهای در حالت سکوت گذشت. امام از این سکوت متوجه شده، داستانی را برای ما نقل فرمودند که در زمان قدیم در یک منطقهای بیماری وبا اتفاق افتاد که مردم گروه گروه میمردند. حتی مردم نمیرسیدند جنازهها را دفن کنند و جنازهها روی زمین مانده بود که منظره وحشتانگیزی داشت که اشخاص سالم نیز از دیدن آن منظره قهراً مریض میشدند.
عالم آن منطقه وقتی چنین دید، آمد دستور داد همه جمع شدند. برای آنها سخنرانی کرد و گفت: مردم! چیزی واقع نشده، این همان مرگی است که هر روز در دنیا هزارها واقع میشود و برای همه باید پیش آید، منتها در اینجا تقارب اجال شده، به جای این که یکی یکی بمیرند، یکجا میمیرند. این که ترس و وحشت ندارد که شما دیگران را به وحشت میاندازید. چنان به مردم روحیه داد که مردم به طور کلی عوض شده و در اثر همان تقویت روحیه، بیماری هم کمتر و بر طرف شد.»
پرورش در ادامه خاطرات خود با اشاره به آرامش امام خمینی در بحران پیش آمده و مدیریت این بحران ادامه میدهد: امام فرمودند: «اکنون آقایان هم باید از این حادثه زیاد نگران نباشند، بلکه به مردم روحیه بدهند. آقای موسوی اردبیلی را در جای آقای بهشتی منصوب کردم به کارشان برسند، قوه قضائیه به کار خود ادامه دهد. آقای رفسنجانی هم که رئیس مجلس هستند، دستور بدهد مجلس کارش را ادامه دهد و همه... باید بدون هیچ تعطیلی و اختلالی به کارشان ادامه دهند.»
پرورش ادامه میدهد: «خلاصه ما که از جهت امام نگران بودیم، دیدیم امام آنچنان روحیهاش قوی است که با نقل این داستان روحیه ما را هم تقویت کردند و ما را مطمئن و امیدوار فرمودند و روحیه ما به طور کلی عوض شد و با قوت قلب، آن مجلس را ترک کرده، آمدیم کارها را رو به راه کردیم.»از سوی دیگر با روشنگریهای امام کابینه به سرعت ترمیم شد و انتخابات میان دورهای مجلس برای پر شدن جاهای خالی، هر چه زودتر انجام گرفت.
بعدازظهر روز 8 تیر نیز دیگر اعضای شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی در مجلس تشکیل جلسه دادند و آیتالله باهنر را به عنوان دومین دبیر کل حزب جمهوری اسلامی انتخاب کردند.
با ترمیم مسئولیتها بخش مهمی از بحران مدیریت شد. حضور گسترده و انبوه اقشار مختلف مردم در مراسم تشييع و بزرگداشت شهداي هفتم تير و فضاي عاطفي پديد آمده در سراسر كشور، خط بطلان دیگری بر اهداف سلطهگران و براندازان نظام اسلامی بود. به طوری که روز 9 تير تشييع پيكرهاي شهدا با حضور انبوه مردم، در صفحه اول مطبوعات همراه با تصاويري گويا، اين گونه انعكاس يافت: «خشم و خروش ميليوني مردم عليه آمريكا در تشييع جنازه 72 شهيد بزرگ انقلاب»روزنامهها به نقل از امام از نقش مردم در حل بحران پیش آمده نوشتند: «امواج شكننده ملت هر كمبودي را جبران خواهد كرد.»
علاوه بر این نحوه شركت عظيم و گسترده مردم در دومين انتخابات رياستجمهوريهرگونه امید به براندازی کشور را به رؤیایی دست نیافتنی تبدیل کرد.به این ترتیب با درایت امام خمینی و حمایت وسیع و گسترده مردم، جمهوری اسلامی توانست به سلامت از این بحران عبور کند.
نظرات شما عزیزان: