عصر جديد را عصر انقلاب در ارتباطات ناميده اند. روشن ترين نشانه اين قرن ، انفجار اطلاعات است اما در کنار مزاياي بزرگ اين پديده ، بايد مراقب خطرهاي پنهان آن هم بود. اين پديده تناقض آلود که از يک سو بهترين و غني ترين بستر رشد، تحول و توسعه زندگي انسانهاست ، از سوي ديگر مسموم ترين و آسيب زاترين فضاي فرهنگي را نيز در درون خود دارد. اينترنت مي تواند براي پدران و مادران و بچه ها به يک اندازه ترسناک باشد. ترسناک براي پدران و مادران چرا که مي دانند بچه ها ممکن است به مطالب نامناسب در اينترنت برخورد کنند و ترسناک براي بچه ها چون نمي دانند به چه سايتهايي بروند. با اين حال کشش اينترنت براي بچه ها مقاومت ناپذير است و همين موضوع خطرات احتمالي را که ممکن است کودکان در دنياي مجازي با آن مواجه شوند افزايش مي دهد. کودکان از اينترنت بهره هاي بسياري مي برند. با اين وجود مانند هر محيط ديگري ، ممکن است هدف جرم و جنايت قرار بگيرند. در اين مقاله به طور کلي به چند مورد از خطرات اصلي در مواجهه کودکان با اينترنت اشاره مي شود.

نمايش صحنه هاي نامناسب

آگاه شدن و بي دفاع ماندن کودک در مقابل مسائل غيراخلاقي ، موجب بروز خطراتي براي وي مي شود. بچه ها، بويژه نوجوانان ، گاهي اوقات نسبت به مسائل جنسي و موضوعات بي پرده جنسي علاقه و کنجکاوي نشان مي دهند. آنها ممکن است از محدوده تحت کنترل والدين خارج شوند و به دنبال ارتباطات خارج از خانواده باشند. کودکان و نوجوانان گاهي اوقات ممکن است نسبت به پيدا کردن افراد و موضوعات جنسي از طريق اينترنت کنجکاوي نشان دهند. استثمارگران جنسي از اين ويژگي ها و نيازهاي بچه ها براي رسيدن به اهداف شوم خود سوء استفاده مي کنند. همچنين بعضي از کودکان و نوجوانان ممکن است به وسيله افراد همسن خود مورد اغوا و تطميع قرار بگيرند. با وجود اين کودکان و نوجواناني که در نقش اغواکننده جنسي ظاهر مي شوند اغلب خود به وسيله استثمارگران زيرک جنسي اغوا شده ، از خطرهاي اين گونه تماس ها اطلاعات درستي ندارند.

سايتهايي با محتواي غيرمناسب و زيان آور

بايد توجه داشت ، محتواي بسياري از سايتها غيرقابل اعتماد هستند. براي حل اين مشکل ، والدين و مربيان خود دست به کار شده و فهرستي از سايتهاي مناسب را پيدا کرده و به فهرست Favorite اضافه کنند. بسياري از کودکان از طريق آگهي هاي تجاري که در آنها درخواست اطلاعات شخصي شده است ، مورد سوءاستفاده هاي اقتصادي و تجاري قرار گرفته اند. استفاده از نرم افزارهاي فيلترکننده مي تواند بسيار مفيد باشد. اين برنامه ها اگرچه صددرصد قابل اعتماد نيستند، ولي در بسياري از مواقع با کمک آنها مي توان سايتهاي مناسب را در دسترس کودکان قرار داد.

مسائل مالي و قانوني

ممکن است يک فرد نابالغ کاري را انجام دهد که از نظر مالي و قانوني زيان آور باشد، مثل دادن شماره کارت اعتباري والدين (credit card) به ديگران يا انجام کاري که به حقوق ديگران تجاوز کند. جداي از مسائل قانوني از نظر کودک ، شخص زرنگ کسي است که در انجام جرائم و کارهاي غيرقانوني بي پروا باشد. تحقيق نشان داده که استفاده کودکان پيش دبستاني از رايانه ، نمره آنها را در يک آزمون استاندارد خلاقيت به طور قابل ملاحظه اي کاهش داده است. بديهي است که اين موضوع بسيار پيچيده است ، اما لازم است در خصوص اين حقيقت محض هشدار داده شود که رايانه مي تواند زمان زنگ تفريح عملي ، سه بعدي ، تخيلي و اجتماعي کودکان را، که از نظر زباني غني است ، بدزدد.

خطرات فيزيکي

کودک ممکن است به اطلاعات غلطي دست يابد که امنيت خود و اعضاي خانواده را از بين ببرد.اذيت و آزار: خطر بعدي براي کودک اين است که با يک پست الکترونيکي يا پيغام آزاردهنده برخورد کند.

آسيب به ارزشها

اصطلاح «هراس رسانه اي» به مساله نگراني و ترس جامعه کنوني اشاره مي کند که از ابزار جديد يا شکلهاي فرهنگي جديد ريشه مي گيرد که کودکان و نوجوانان به کار مي بندند و در همان حال ارزشهاي بومي و سنتي فرهنگي سابق خود را با چالش مواجه مي کنند. اين تحول موجب شده است با استفاده از ابزارهاي فناوري اطلاعاتي و تصويري ، سنتها و عادات و ارزشها به گونه اي تحريف شده و تقليل يافته به نسل آينده معرفي شوند.
خطر اعتياد به اينترنت
اين اختلال ها با عناوين متعددي از قبيل وابستگي رفتاري به اينترنت ، استفاده مرضي از اينترنت و اختلال اعتياد به اينترنت معرفي مي شوند. به طور کلي اين اختلال به عنوان نوعي استفاده از اينترنت ، مي تواند مشکلات روان شناختي ، اجتماعي ، درسي و شغلي در زندگي فرد ايجاد کند. رايج ترين اصطلاح ، اعتياد به اينترنت است که نوعي وابستگي رفتاري به اينترنت ايجاد مي کند و با ويژگي هاي زير در کودکان تعيين مي شود:
- در توجه به تمرکز مشکل دارد.
- در فعاليت هاي کلاسي مداخله مي کند.
- کارهاي او در مدرسه ضعيف است.
- در مدرسه مرتب با بچه ها درگير مي شود.
- نسبت به حيوانات خشونت دارد يا ظلم مي کند.
- دوستان کمي دارد و اغلب به علت رفتارش طرد مي شود.
- با کودکاني که بي نظم و پرخاشگر شناخته شده اند، دوستي برقرار مي کند.
- نسبت به نااميدي ، انتقاد و اذيت کردن با خشم ، سرزنش يا انتقام فوق العاده واکنش نشان مي دهد.
- برنامه ها و فيلمهاي خشن را تماشا مي کند يا در بازيهاي تلويزيوني خشونت آميز شرکت مي کند.
- به حرف بزرگسالان گوش نمي کند.
- نسبت به احساس ديگران حساسيت نشان نمي دهد.
- به آساني ناکام مي شود.

چند توصيه به والدين

- کودکانتان را تشويق کنيد که تجارب اينترنتي خود را با شما سهيم شوند. همراه با کودکانتان از اينترنت لذت ببريد.
- به فرزندانتان بياموزيد به غرايز خود اعتماد کنند. اگر در مورد چيزي احساس ناخوشايندي دارند بايد به شما درباره آن بگويند.
- اگر فرزندانتان به اتاقهاي گفتگو سر مي زنند از برنامه هاي پيام رسان فوري و بازيهاي ويديويي آنلاين استفاده مي کنند، يا فعاليت هاي ديگري که به نامي براي مشخص کردن خودشان نياز است ، انجام مي دهند، به آنها در انتخاب اين نام کمک کنيد و مطمئن شويد که اين نام باعث افشاي هيچ اطلاعات شخصي در موردشان نمي شود.
- به فرزندانتان تاکيد کنيد هرگز نشاني ، شماره تلفن يا ساير اطلاعات شخصي شامل جايي که به مدرسه مي روند يا جايي که دوست دارند بازي کنند را ارسال نکنند. به فرزندانتان بگوييد دادن اطلاعات شخصي به ديگران دقيقا مانند اين است که کليد منزل خود را در اختيار يک فرد غريبه قرار دهيد.
- به کودکان بياموزيد تفاوت بين درست و غلط در اينترنت هماني است که در دنياي واقعي وجود دارد.
- به کودکان بياموزيد چگونه به ديگر استفاده کنندگان از اينترنت احترام بگذارند و مطمئن شويد آنها مي دانند قواعد رفتار خوب فقط به دليل اين که پشت رايانه هستند، تغيير نمي کند.
- به فرزندان تاکيد کنيد به دارايي هاي ديگر کاربران احترام بگذارند. برايشان توضيح دهيد که کپي هاي غيرقانوني از کارهاي ديگران مانند موسيقي ، بازيهاي تصويري و ساير برنامه ها مانند دزديدن آنها از يک فروشگاه است.
- به کودکان بگوييد هرگز نبايد دوستان اينترتي خود را شخصا ملاقات کنند. توضيح دهيد که دوستان اينترنتي ممکن است هماني که خود مي گويند، نباشند.
- به کودکانتان بياموزيد هر چه مي خوانند و مي بينند، صحيح نيست. آنها را تشويق کنيد درباره صحت مطالب اينترنت از شما سوال کنند.
- فعاليت هاي اينترنتي کودکان خود را با نرم افزارهاي پيشرفته کنترل کنيد. کنترل هاي اين چنيني مي توانند به شما در تصفيه کردن محتويات مضر، آگاهي از سايتهايي که کودکانتان سر مي زنند و فهميدن آنچه انجام مي دهند، کمک کنند.
- با فرزندانتان در مورد انحرافات جنسي و خطرهاي بالقوه اينترنت صحبت کنيد.
- رايانه را در يک اتاق عمومي در خانه نگهداريد، نه در يک اتاق خصوصي يا اتاق خواب بچه ها. براي يک متخلف جنسي اينترنتي مشکل است که با بچه اي ارتباط برقرار کند که صفحه نمايشگر متن در ديدرس مادر يا ساير اعضاي خانواده قرار دارد. در موقع استفاده از چت به طور دقيق بر آنها نظارت کنيد.

چند توصيه به کودکان

هرگز اطلاعات شخصي مانند نشاني ، شماره تلفن محل کار والدين يا نشاني مدرسه را بدون مشورت با پدر و مادر، به کسي ندهيد.
در هنگام برخورد با موضوعات ناراحت کننده بلافاصله به پدر و مادر خود اطلاع دهيد.
عکس خود را بدون مشورت با والدين ، هرگز براي کسي ارسال نکنيد.
به پيغام هاي ناراحت کننده پاسخ ندهيد. اگر اتفاقي افتاد بلافاصله به والدين خود اطلاع دهيد.
با پدر و مادر خود در مورد قوانين اينترنت صحبت کنيد و در مورد اين که کي ، کجا و به چه مدت مي توانيد از اينترنت استفاده کنيد نظر آنها را بپذيريد.
از اينترنت نترسيد
از اينترنت نبايد دچار وحشت شد. رشد و پيشرفت فناوري ، سنت تاريخ است. نه آن را مي توان افسار زد و نه دگرگوني هاي برآمده از آن را مي توان لگام بست. انسان به پيش مي رود و آزموده هاي نويني را مي آزمايد و توشه برمي گيرد. اينترنت را بايد پذيرفت و در آن حضور چشمگير و شايسته اي داشت. از اينترنت بايد بهره جست و کمک گرفت. اين شرط عقل و نشان دانايي است. ستيز با آن نه راهگشاست و نه سودمند. بنابر اين لازم است خانواده ها با مراقبت هاي ويژه و با افزايش آگاهي کودکان ، آنها را در استفاده هر چه بهتر از اينترنت راهنمايي کنند.

خطر در دنياي مجازي